ผมร่วงหลังคลอด เกิดจากอะไร ผมจะคืนมามั้ย

ผมร่วงหลังคลอด คุณแม่บางคนผมร่วงหลุดออกมาเป็นกำมือ ขณะที่คุณแม่บางคนผมร่วงหนักมากถึงขนาดที่ว่าหัวล้านเลยก็มี แล้วผลที่ตามมาจะอันตรายหรือไม่ และจะได้เส้นผมกลับคืนมาไหม…ไปหาคำตอบกัน

โดยปกติแล้วผมของคนเราจะหลุดร่วงทุกวันเป็นปกติอยู่แล้วโดยประมาณ 100-120 เส้น จากเส้นผมทั้งหมดบนหนังศีรษะประมาณทั้งสิ้น 100,000เส้น ซึ่งนี่ก็เป็นกรณีของบุคคลทั่วไป แต่ในคุณแม่หลังคลอดจะเกิดจากอะไรและเพราะอะไรผมถึงร่วงหนักมากในคุณแม่หลังคลอด ซึ่งสาเหตุที่ว่านี้ต้องเท้าความไปถึงตอนที่คุณแม่อยู่ในช่วงตั้งครรภ์ ช่วงนั้นก็ได้ทำให้ฮอร์โมนนั้นพุ่งสูงมาก นั่นก็คือ ฮอร์โมน Estrogen-Progesterone

ฮอร์โมน Estrogen-Progesterone คืออะไร

เป็นฮอร์โมนเพศหญิง ที่มีผลต่อการตั้งครรภ์และหลังคลอดโดยจะมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น ขณะที่คุณแม่ตั้งครรภ์ก็จะมีฮอร์โมนมากกว่าปกติ โดยเฉพาะฮอร์โมน Estrogen-Progesterone ซึ่งฮอร์โมนสองตัวนี้เป็นตัวการสร้างผมให้มีการเจริญเติบโตงอกงามมากขึ้น และจะเห็นได้ว่าขณะที่บางคนตั้งครรภ์นั้นเขาจะมี เส้นผมที่ขึ้นดกดำ สีผิวค่อนข้างคล้ำ บางคนก็จะมีลักษณะของเคราอ่อน ๆ ขึ้นได้

เพราะเกิดจากฮอร์โมนที่มากกว่าปกติในขณะที่ตั้งครรภ์และหลังจากที่คลอดก็จะเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วระหว่างฮอร์โมน Estrogen-Progesterone จะลดลงอย่างรวดเร็วในขณะที่เด็กออกจากช่องคลอดเลย เมื่อฮอร์โมนมีการเปลี่ยนแปลงเฉลี่ยแล้วจะเป็นช่วงระยะเวลาประมาณหลัง 3 เดือนหรือหลังคลอดไปแล้ว 3 เดือน มักจะไม่ได้เกิดขึ้นหลังคลอดซะทันทีทันใด หลังจากนั้นก็จะหยุด

ในช่วงหลังจาก 6-7 เดือนอาการเหล่านี้ก็จะเข้าสู่สภาวะปกติ เพราะคุณแม่บางคนจะมีอาการที่เรียกว่า Blub ซึ่งเป็นอาการซึมเศร้า ผมร่วง อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่าย และในช่วงระยะเวลาใดเวลาหนึ่งอาการผมหลุดร่วง อารมณ์ที่แปรปรวนของคุณแม่หลังคลอดก็จะค่อย ๆ ดีขึ้นเรื่อย ๆ ตามลำดับ

ผมร่วงวันละ 1-2 กำมือเลย จะเป็นอันตรายอะไรกับคุณแม่หรือไม่ 

คำตอบก็คือไม่เป็นอันตรายอะไรเลย เพราะคุณแม่หลังคลอดจะมีผมร่วงแค่ประมาณ5-15%จากผมทั้งหมดบนหนังศีรษะของเราและเมื่อหลังคลอดผ่านไปแล้วประมาณเกือบ 6 เดือน ฮอร์โมนทุกสิ่ง ทุกอย่างจะเริ่มกลับคืนสู่สภาวะปกติก็จะทำให้อาการผมร่วงหลังคลอดของคุณแม่ดีขึ้นนั่นเอง

เส้นผมที่หลุดร่วงไปจะได้กลับคืนมาไหม 

หมดเรื่องกังวลใจไปได้เลย สำหรับเส้นผมที่หลุดร่วงไปนั้นจะกลับคืนมาได้อย่างแน่นอน

ผมร่วงหลังคลอด ควรทำอย่างไรดี 

ระหว่างที่ผมร่วงไม่สามารถที่จะใช้วิธีไหนเพื่อหยุดยั้งไม่ให้ผมร่วงได้ ต้องยอมรับว่ามันเป็นวงจรปกติของเส้นผมที่หลุดร่วงและมีผมใหม่มาแทนที่เป็นแบบนี้อยู่แล้ว

10 วิธีช่วยลดการหลุดร่วงของเส้นผมได้

เมื่อการตั้งครรภ์นั้นไม่สามารถหยุดเรื่องของการหลุดร่วงของเส้นผม ก็สามารถใช้วิธีการลดง่าย ๆ ก็คือ

1. ตัดผมให้สั้นเพื่อลดการกระตุ้นรากผมและโคนผมอ่อนแอ

สำหรับคุณแม่ท่านไหนที่ไว้ผมยาวมาก ๆ จะทำให้รากผมของคุณแม่รับน้ำหนักที่มาก รากผมก็เลยจะไม่แข็งแรงและขาดร่วงได้ง่าย ซึ่งวิธีนี้ก็นับเป็นวิธีที่ดีทีเดียวเลย

2. หวีผมวันละ1 ครั้ง

จริง ๆ จะหลีกเลี่ยงการหวีผมไปเลยก็คงไม่ได้ ฉะนั้นวันละ 1 ครั้งจะดีกว่า หวีที่ควรจะเลือกใช้ก็ควรจะเป็นหวีที่มีซี่ค่อนข้างห่างสักนิดหนึ่ง เพราะถ้าใช้ซี่ที่ถี่มาก ๆ ก็อาจไปกระตุ้นให้ผมหลุดร่วงได้ ซึ่งวิธีการหวีก็แนะนำให้หวีอย่างเบามือเพราะถ้าหวีแรงเกิดไปก็จะทำให้ผมขาดหลุดร่วงและไม่ควรหวีผมขณะที่ผมเปียกด้วย

3. กินอาหารให้ครบ 5หมู่

หมู่ที่แนะนำให้ต้องเน้นหนัก ๆ ก็ควรจะเป็นหมู่ที่เป็นชนิดโปรตีน เช่น เนื้อ นม ไข่ ถั่ว งาดำ เนื่องจากหน้าที่หลักของโปรตีนก็คือจะช่วยซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ และหน้าที่สำคัญเลยก็คือจะทำให้เส้นผมมีการเจริญเติบโตที่ดี ช่วยเพิ่มความแข็งแรงให้กับเส้นผม ลดอาการ ผมร่วงหลังคลอด ได้

4. หลีกเลี่ยงแสงแดด

แสงแดดก็นับเป็นตัวการหนึ่งที่จะทำให้ผมหลุดร่วง ฉะนั้นแล้วการจะออกไปข้างนอกในช่วงกลางวันก็ควรที่จะหาร่ม หรือหมวกบดบังด้วยก็จะช่วยลดภาวะความเสี่ยงผมหลุดร่วงได้

5. หลีกเลี่ยงการลงเล่นน้ำในสระว่ายน้ำที่มีคลอรีน

เนื่องจากว่าคลอรีนเป็นอีกสาเหตุที่ทำให้เส้นผมถูกทำลายและร่วงได้มากด้วยเช่นกัน แต่หากหลีกเลี่ยงไม่ได้ก็ควรที่จะ

สวมหมวกพลาสติกและเก็บผมให้หมดและหลังจากที่ขึ้นจากอ่างอาบน้ำหรือสระน้ำคลอรีนแล้วก็ต้องสระผมให้สะอาดและใช้ครีมนวดผมนวดเพื่อลดอาการขาดหลุดร่วงของเส้นผมจากการลงเล่นน้ำในสระน้ำคลอรีน

6. หลีกเลี่ยงการทำสีผม ดัดผม ยืดผม

หากว่าคุณแม่หลังคลอดไม่อยากให้เส้นผมหลุดร่วงควรจะหลีกเลี่ยงการทำสีผม ดัดผม ยืดผม หรืออะไรต่าง ๆ ที่เป็นการนำสารเคมีเข้าสู่เส้นผมเพราะจะยิ่งทำให้เส้นผมคุณแม่ร่วงมากในหลังคลอด

7. ไม่ควรนอนทั้งที่ผมยังเปียกหรือชื้นอยู่

เนื่องจากการเป็นคุณแม่หลังคลอดก็เข้าใจว่าไหนจะต้องดูแลลูก เช็ดอึ เช็ดฉี่ ซักผ้าอ้อม ปั๊มนม ปรนนิบัติสามี เรียกได้ว่าเวลาดูแลตัวเองแทบไม่มี เหนื่อยมาทั้งวันก็อยากที่จะอาบน้ำสระผมแล้วเอนกายหลับเลย แต่ช้าก่อนคุณแม่! เนื่องจากความเปียกชื้นอยู่อาจทำให้เกิดเชื้อราและทำให้ผมอ่อนแอเกิดการขาดหลุดร่วงเพิ่มได้มากขึ้น เพราะฉะนั้นหลังจากที่อาบน้ำสระผมเสร็จแล้วคุณแม่ควรที่จะเป่าให้แห้งก่อนแล้วจึงนอน

8. การเลือกใช้แชมพู

เวลาที่จะเชือกใช้แชมพูก็แนะนำให้เลือกใช้แชมพูที่มีสมุนไพรอยู่ด้วย อย่างเช่น มะกรูด ก็จะไปช่วยลดอาการผมหลุดร่วงในคุณแม่หลังคลอดได้บ้าง

9. เลี่ยงการรวบหรือมัดผมที่ตึงเกินไป

สำหรับคุณแม่ที่ผมยาว ช่วงที่กำลังเลี้ยงลูกน้อยก็อาจไม่สะดวกที่จะปล่อยผม เพราะบางผมที่ยาวก็อาจจะทำให้มือน้อย ๆ ของลูกเกี่ยวผมเอาเข้าปากหรืออาจเกะกะไม่สะดวกสบายในการเลี้ยงลูก ดังนั้นคุณแม่หลาย ๆ คนก็มักจะรวบผม แต่ในคุณแม่บางคนใช้วิธีการรวบที่ตึงเป๊ะ ซึ่งต้องหลีกเลี่ยงอย่างมากเลยอาจไปทำให้โคนผมหรือช่วงรากผมที่ถูกดึงรั้งมาก ๆ ก็ทำให้เกิดการกระตุ้นให้เส้นผมขาดหลุดร่วงมากเช่นเดียวกัน ถ้าจะรวบหรือมัดก็แนะนำว่ารวบแค่พอหลวม ๆ ก็พอแล้ว

และอีกพฤติกรรมหนึ่งก็คือ พฤติกรรมการเสยผมของคุณแม่ บางครั้งเกิดลมพัดมาที่ใบหน้าและทำให้เส้นผมไม่อยู่ทรงแต่คุณแม่ใช้วิธีการปัดหรือเสย ซึ่งวิธีนี้ก็มีโอกาสไปกระตุ้นให้ผมของคุณแม่ขาดหลุดร่วงได้มากเลยทีเดียว

10. ลดภาวะปัญหาของความเครียด

แน่นอนว่าการเป็นคุณแม่ก็ต้องเจอทั้งสถานะที่ก็เปลี่ยนไปรวมไปถึงสถานะทางสังคมและฮอร์โมนหลังคลอดด้วย เรียกได้ว่าจะเครียดไปไหน แต่พยายามนับหนึ่งถึงร้อยท่องในใจว่าลูกเรา เราคลอดเอง ซึ่งหลัก ๆ ไปแล้วคือต้องหาอะไรที่ทำให้ผ่อนคลายที่สุดเพราะว่าความเครียดก็เป็นต้นเหตุหนึ่งที่ทำให้ผมคุณแม่ยิ่งร่วงมาก และพยายามหาเวลาพักผ่อนหรืองีบให้ได้มากที่สุด เพราะเวลาได้พักผ่อนเส้นผมหรือราดผมก็จะได้รับการฟื้นฟูอาการผมร่วงหลังคลอดก็จะลดน้อยลงเช่นเดียวกัน

ผมร่วงขนาดไหนควรจะไปพบแพทย์ 

สำหรับคำถามที่คุณแม่หลังคลอดกังวล เพราะว่าคุณแม่บางคนอยู่ในภาวะที่ผมร่วงผิดปกติหรือรู้สึกว่าผมร่วงนานเกิน 1 ปี ถ้าอาการแบบนี้ก็ควรจะรีบไปปรึกษาคุณหมอ เพราะถ้าหากว่าผมของคุณแม่ร่วงมาก ๆ ร่วงเป็นระยะเวลานานๆ ไม่หยุดสักทีอาจมีสภาวะเรื่องแทรกซ้อนอย่างอื่นอยู่ด้วย ไม่ว่าจะเป็นสภาวะการขาดธาตุเหล็กเนื่องจากว่าตอนคลอดบุตรนั้นอาจมีการสูญเสียเลือดปริมาณมากหรือช่วงตั้งท้องทานธาตุเหล็กไม่เพียงพอเลยส่งผลให้เกิดสภาวะของการขาดเลือดและก็ทำให้เกิดการขาดธาตุเหล็กในคุณแม่หลังคลอดได้

สภาวะที่สองคือสภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยเกินไปหรือไม่ก็อาจเกิดสภาวะแทรกซ้อนอย่างอื่นยังไงก็ควรที่จะพบแพทย์ถ้ามีอาการในลักษณะนี้

[อ่านบทความ ไทรอยด์ เป็นพิษหรือไทยรอยต่ำ โรคฮิตคนเมือง โดย นพ วิทวัส แนววงศ์ ]

ช่วงสระผมหวีผมได้ไหม 

ในช่วงที่สระผมหรือหลังสระผมขณะที่ผมยังเปียกอยู่ เนื่องจากว่าตอนนั้นเส้นผมจะค่อนข้างอ่อนแอมาก ๆ หลักการก็คือหลังจากที่สระผมมาแล้วควรที่จะเป่าผมให้แห้งดีก่อน พอผมแห้งแล้วค่อยใช้หวีมาแปรงผมให้อยู่ทรงจะดีกว่า อย่าขยี้หรือสางผม หรือเช็ดผมรุนแรง ควรใช้ผ้าเช็ดตัวซับเบาๆไปเรื่อยๆ จะดีกว่า

ไบโอตินช่วยลดอาการ ผมร่วงหลังคลอด จริงหรือ

สารอาหารที่อยู่ในกลุ่มวิตามินบี มีส่วนสำคัญต่อเส้นผมเป็นพิเศษ เนื่องจากจะช่วยให้ร่างกายได้สร้างโปรตีนอย่าง เคอราติน การขาดไบโอตินก็เป็นสาเหตุทำให้ผมหลุดร่วง ขาด และเปราะได้ง่าย

ดังนั้นแล้วการเป็นคุณแม่หลังคลอดพยายามไม่เครียด เพราะว่าเรื่องผมร่วงอย่างที่บอกไปเป็นเรื่องธรรมชาติ แต่สำคัญกว่าการที่ผมร่วงก็คือทำยังให้ผมร่วงน้อยที่สุดและทำยังไงไม่ให้เส้นผมนั้นไม่ร่วงแล้วร่วงเลย เพื่อที่จะให้เส้นผมนั้นกลับคืนมาโดยเร็วที่สุด

เราสามารถพบเจ้าไบโอตินได้ทั่วไปในอาหาร เช่น ไข่แดง กล้วย ธัญพืช เครื่องในสัตว์ หรือผักชนิดต่าง ๆ แต่ต้องระวังกันนิดนึง เพราะไบโอตินจะลดคุณค่าลงไปหากได้รับความร้อน การทานไบโอตินแบบเม็ด น่าจะเป็นทางเลือกที่สะดวกก่า ไม่มีแคลอรี่เพิ่ม

Reference:

1. Biotin, The American Journal of Clinical Nutrition, ajcn.nutrition.org by guest on January 27, 2016, page 179-180.
2. Hendler SS. Biotin.In:PDR for Nutritional Supplements.2nd Ed.Montevale:Physician’ s Desk Reference.2008.p84-9.
3. ปลูกผม FUE