คนส่วนใหญ่มักคิดว่าการนอนดึกไม่ใช่เรื่องใหญ่และไม่อันตรายที่ส่งผลต่อสุขภาพ การนอนดึกอย่างต่อเนื่องอาจนำไปสู่โรคต่าง ๆ เช่น โรคอ้วนหรือเบาหวาน บางคนนอนดึกเพราะผลข้างเคียงของโรคหรืออาการบางอย่าง บางคนนอนดึกเพราะทำกิจกรรมต่าง ๆ จนดึกดื่น แต่สาเหตุล้วนส่งผลเสียต่อสุขภาพ ควรรีบปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการนอนเพื่อไม่ให้เสียสุขภาพไปมากกว่าเดิม
สำหรับเรื่องที่หลายคนเข้าใจผิดว่าการนอนดึกตื่นสายนั้นคงไม่มีข้อเสียของการนอนดึก ต่อสุขภาพมากนัก การวิจัยที่แบ่งปันโดย Pleasehealth Books ควรทำให้เราคิดใหม่อีกครั้ง จากผลการวิจัยของเขาพบว่าการนอนดึกอาจเกี่ยวข้องกับโรคเบาหวาน โรคเมตาบอลิซึม ภาวะกล้ามเนื้อถดถอยมากกว่าคนที่นอนหัวค่ำแล้วตื่นเช้า อาจเกิดจากการนอนดึกของคนติดนิสัยนอนดึก โดยมากแล้วไลฟ์สไตล์ของคนนอนดึกมักจะกินมื้อดึกและไม่ค่อยออกกำลังกาย ซึ่งอาจเสี่ยงต่อโรคอ้วน นำมาซึ่งโรคเรื้อรังอย่างเบาหวานตามมาได้
สาเหตุของการนอนดึก
การนอนดึกเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เช่น นาฬิกาชีวิตแตกต่างจากปกติ นาฬิกาชีวิต หมายถึง วงจรการทำงานของร่างกายใน 24 ชั่วโมง ที่ร่างกายจะเข้าใจโดยอัตโนมัติเมื่อถึงเวลาตื่น เวลานอนคือกี่โมง โดยอาศัยความมืดและแสงสว่าง ผู้ที่มีนาฬิกาชีวิตแตกต่างจากปกติอาจมีแนวโน้มที่จะนอนดึก
การนอนดึกอาจเกิดจากสาเหตุอื่นที่เกี่ยวข้องกับเมลาโทนิน เมลาโทนินเป็นฮอร์โมนที่ช่วยให้ร่างกายของคุณควบคุมการนอนหลับหรือตื่น การนอนดึกจึงอาจเกิดจากการผลิตเมลาโทนินที่ผิดปกติ มีปัญหาหรือได้รับผลกระทบจากเหตุอื่น ๆ เช่น
- สภาพแวดล้อมตอนนอนไม่เหมาะสม
ร่างกายอาจเข้าใจว่ายังไม่ถึงเวลานอน หากมีแสงมากเกินไปหรือเสียงมากเกินไป
- การเปลี่ยนแปลงตารางเวลานอน
มักเกิดกับคนที่ต้องทำงานกะกลางคืนหรือต้องเปลี่ยนกะตลอดเวลา ร่างกายต้องเปลี่ยนเวลานอนบ่อย ๆ ทำให้ง่วงนอนหรืออ่อนล้าระหว่างการทำงานได้ เพราะร่างกายปรับเวลาไม่ทัน
- เจ็ตแล็ก (Jet lag)
เป็นอาการที่เกิดขึ้นเมื่อเดินทางไปยังสถานที่โซนเวลาต่างกันเช่น จะต้องเดินทางไปยังจุดหมายปลายทางในเขตเวลาช้ากว่า 10 ชั่วโมง หากเดินทางตั้งแต่ช่วงเช้า เมื่อถึงที่หมายร่างกายก็เข้าใจว่าเป็นเวลาดึกแล้ว แต่ร่างกายต้องการพักผ่อน
- ผลกระทบจากยาและแอลกอฮอล์
ยาบางชนิดสามารถทำให้คุณง่วงนอนหรือทำให้มีปัญหาในการนอนหลับได้ การดื่มแอลกอฮอล์ก่อนนอนอาจทำให้ไม่ง่วงนอนจนนอนดึก แต่ถ้าดื่มช่วงอื่นอาจไม่มีผล
การนอนดึกอาจเกิดจากอาการป่วยหรือปัญหาสุขภาพบางอย่าง เช่น ภาวะสมองเสื่อม ภาวะซึมเศร้าอย่างรุนแรง การฟื้นจากโคม่า การบาดเจ็บที่ศีรษะ หรืออาการอื่น ๆ เช่น
-
- ภาวะนอนไม่หลับจากการเปลี่ยนเวลานอน (Delayed Sleep Phase Syndrome: DSPS) ผู้ที่นอนหลับน้อยกว่า 2 ชั่วโมงหลังเวลานอนปกติอาจมีอาการที่เรียกว่าโรคระยะการนอนหลับล่าช้า อาจเกิดจากกิจกรรมต่าง ๆ เช่น ทำการบ้าน เล่นโทรศัพท์ หรือท่องอินเทอร์เน็ตจนดึกดื่น ซึ่งอาจส่งผลให้ต้องตื่นนอนในเวลาที่ต้องการมารับยา
- การนอนไม่หลับ ผู้ที่มีอาการนอนไม่หลับอาจประสบปัญหาการนอนหลับ เช่น นอนไม่หลับเมื่อง่วงมาก ซึ่งอาจส่งผลให้นอนดึกหรือนอนน้อยได้ อาจรู้สึกไม่สดชื่นเมื่อตื่นนอน
ข้อเสียจากการนอนดึก
หากคุณนอนดึกเป็นประจำ นอนดึกมีผลเสียอย่างไร ซึ่งต้องบอกเลยว่า ส่งผลเสียต่อสุขภาพหลายด้าน รวมถึงสุขภาพจิตและร่างกายด้วย หากไม่รีบอาจต้องเผชิญกับปัญหาหรือโรคดังต่อไปนี้
- การนอนดึกอาจส่งผลต่ออารมณ์หลังตื่นนอน เช่น ความคิดด้านลบ วิตกกังวล ซึมเศร้า โรคย้ำคิดย้ำทำ เป็นต้น
- โรคอ้วน ผู้หญิงมีแนวโน้มที่จะมีไขมันหน้าท้องมากกว่า ซึ่งทำให้มีความเสี่ยงสูงต่อโรคเมตาบอลิซึม การนอนดึกอาจทำให้เด็กและวัยรุ่นเป็นโรคอ้วนได้ เนื่องจากพบความสัมพันธ์ของค่า BMI ที่สูงขึ้น แต่ยังไม่ทราบสาเหตุที่ชัดเจน
- โรคเบาหวาน ร่างกายจำเป็นต้องใช้อินซูลิน (Insulin)เพื่อดูดซับน้ำตาลในกระแสเลือด แต่การนอนดึกอาจทำให้ร่างกายหยุดผลิตอินซูลินได้ ระดับน้ำตาลในเลือดจึงสูงขึ้นและนำไปสู่โรคเบาหวานได้
- โรคหัวใจ มีงานวิจัยที่ระบุว่าคนที่นอนหลังเที่ยงคืนมีความเสี่ยงเป็นโรคหัวใจมากกว่าคนที่นอนก่อนเที่ยงคืน แต่ไม่สามารถระบุได้ว่าการนอนดึกส่งผลโดยตรงต่อโรคหัวใจ เพราะคนที่เป็นโรคหัวใจมักมีปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น การสูบบุหรี่ ดื่มหนัก หรือกินมากเกินไป
อ่านเพิ่มเติม :
กลุ่มโรค NCDs คืออะไร? มีผลข้างเคียงต่อสุขภาพอย่างไรวิธีแก้ปัญหาการนอนดึก
วิธีแก้ปัญหานอนดึกมีหลายวิธี เพื่อลดข้อเสียของการนอนดึก คุณสามารถเริ่มต้นด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือกิจวัตรพื้นฐานบางอย่าง ปัญหาการนอนดึกแก้ไขได้ดังนี้
- พยายามจัดการกับงานที่เครียดตั้งแต่เนิ่น ๆ ช่วงต้นของวัน ส่วนงานที่ไม่ต่อยเครียดเท่าไหร่ ให้เก็บไว้ทำตอนช่วงท้ายของวัน
- กำหนดเวลาเข้านอนตามปกติด้วยช่วงเวลาผ่อนคลายก่อนเข้านอน
- อย่าทำกิจกรรมอื่น ๆ บนเตียงนอน เช่น ดูทีวี ใช้เตียงเพื่อการนอนหรือกิจกรรมทางเพศเท่านั้น
- สวมแว่นตาเลนส์สีเหลืองหรือส้มเมื่อทำงานในช่วงดึก เพราะจะช่วยป้องกันแสงสีฟ้าไม่ให้เข้าตาและกลับบ้านดึกควรเข้านอนทันที
- จำกัดการบริโภคคาเฟอีนหรือหลีกเลี่ยงการบริโภคคาเฟอีนในช่วงบ่าย
- หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ก่อนนอน อาจทำให้คุณตื่นกลางดึก แต่ถ้าคุณดื่มแอลกอฮอล์ในตอนเย็น อาจช่วยให้คุณหลับได้ง่ายขึ้น
อ่านเพิ่มเติม :
กินเหล้าแล้วหน้าแดง ตัวแดงเกิดจากอะไร ?
โรคร้ายที่เกิดจากการนอนดึก
- โรคอ้วน
การอดนอนทำให้น้ำหนักขึ้น ไม่ใช่ผลจากการรับประทานอาหารและการไม่ออกกำลังกายเพียงอย่างเดียว แต่การนอนดึกก็เป็นอีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้อ้วนได้เช่นกันเพราะการนอนดึกจนพักผ่อนน้อยทำให้ระบบเผาผลาญไขมันทำงานช้าลง คนนอนดึก ตื่นสายก็พลาดอาหารเช้าไปด้วย อาหารเช้าเป็นมื้อที่สำคัญของวัน ดังนั้น การนอนดึกและตื่นสายจึงไม่ใช่เรื่องดี
- ระบบการย่อยอาหารผิดปกติ
การนอนดึกส่งผลเสียต่อระบบเผาผลาญ ระบบอื่น ๆ ในร่างกาย ทั้งระบบย่อยอาหารและระบบไหลเวียนโลหิตไม่ทำงานเช่นกัน อาจทำให้ท้องผูกบ่อยทำให้ถ่ายลำบาก หากคุณมีอาการดังกล่าว นี่อาจเป็นสัญญาณเริ่มต้นว่าระบบย่อยอาหารของคุณกำลังมีปัญหา หากชะล่าใจอาจถึงขั้นลำไส้ผิดปกติหรือลำไส้อุดตันได้
- โรคเบาหวาน
หากคุณมีระดับน้ำตาลในเลือดสูง การนอนดึกจะเพิ่มโอกาสในการเกิดโรคเบาหวาน เพราะคุณอาจจะหิวตอนกลางคืน ยังส่งผลให้รู้สึกว่าร่างกายต้องการน้ำตาลมากขึ้น ไม่แปลกที่ระดับกลูโคสและอินซูลินในเลือดจะเพิ่มขึ้นจนอยากกินของหวานตลอดเวลา
การตื่นนอนผิดเวลาอาจทำให้ปวดศีรษะต่อเนื่องได้ เนื่องจากอุณหภูมิของร่างกายและการไหลเวียนของเลือดจะปรับตามอุณหภูมิของแสงภายนอก นั่นหมายความว่า เมื่อตื่นสายแล้วลืมตาขึ้นมาเจอแสงแดดจัด ๆ ร่างกายจะต้องดิ้นรนเพื่อปรับตัวให้เข้ากับแสงนั้น หลอดเลือดก็จะบิดเบี้ยวไปด้วย สิ่งนี้อาจทำให้หลอดเลือดขยายตัวเพื่อเร่งการสูบฉีดเลือดและเพิ่มอุณหภูมิของร่างกายให้เท่ากับสภาพอากาศภายนอก กระบวนการนี้อาจทำให้เรารู้สึกวิงเวียนได้ง่าย บางคนปวดหัวเวียนศีรษะหลังตื่นนอน หากคุณมีอาการไมเกรน คุณมีโอกาสกลับเป็นซ้ำได้สูงกว่าคนที่ไม่มีอาการไมเกรน
- อารมณ์แปรปรวน
คนนอนดึกหรือนอนน้อยส่งผลให้ฮอร์โมน ระบบการทำงานของสมองฟื้นตัวได้ไม่เต็มที่ จนทำให้หงุดหงิด สมาธิสั้น ตอบสนองต่อสิ่งภายนอกช้า คิดช้า พูดช้า และอาจกระทบต่อการทำงานหรือการใช้ชีวิตประจำวันได้ ยังเสี่ยงเป็นโรคอัลไซเมอร์อีกด้วย
- โรคหลอดเลือดหัวใจ
เสี่ยงเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจเมื่อคุณนอนไม่เพียงพอ นาฬิการ่างกายของคุณก็จะผิดเพี้ยนไป คุณมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นที่จะเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจ เนื่องจากระบบต่าง ๆ ในร่างกายทำงานผิดปกติ ทำให้มีโปรตีนสะสมอยู่ตามผนังหลอดเลือดหัวใจ เมื่อหลอดเลือดแดงตีบหรืออุดตันจนขวางการไหลเวียนของเลือด กล้ามเนื้อหัวใจจะขาดเลือดไปเลี้ยงเป็นภาวะอันตรายที่อาจทำให้เสียชีวิตได้อย่างกะทันหัน
จะเห็นได้ว่าการนอนน้อยหรือนอนดึกล้วนส่งผลต่อร่างกายอย่างมาก ดังนั้นควรให้ความสำคัญกับการนอนหลับพักผ่อนให้มากขึ้น โดยการปรับเปลี่ยนกิจวัตรประจำวันของคุณเพื่อให้หลับได้ง่ายขึ้นไม่ว่าจะเป็นการหลีกเลี่ยงอาหารบางประเภทก่อนนอนที่ช่วยลดความเครียดและความกังวล รวมถึงงดแอลกอฮอล์และคาเฟอีนก่อนนอน สุดท้ายหากยังแก้ปัญหาการนอนดึกไม่ได้ ควรปรึกษาแพทย์ เพื่อวินิจฉัยสาเหตุ รับการรักษาต่อไป
จะเห็นได้ว่า ‘โรคอ้วน’ เป็นหนึ่งในปัญหาสุขภาพที่เกิดจากการนอนดึก หากยังไม่ปรับพฤติกรรมอาจทำให้ระบบการเผาพลาญในร่างกายพัง ซึ่งหากเป็นโรคอ้วน อาจมีโรคแทรกซ้อนที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพด้วย ทั้ง เบาหวาน หยดหายใจขณะหลับ ความดัน เป็นต้น นอกจากนี้หากปล่อยทิ้งไว้ในระยะยาวจนน้ำหนักตัวเกินมาตรฐาน อาจทำให้การใช้ชีวิตประจำวันเป็นเรื่องยากขึ้น เดินแล้วเหนื่อยง่าย หายใจติดขัด ออกกำลังนานๆ ไม่ได้ ถึงเวลานั้นอาจจะต้องใช้ทางเลือกทางการแพทย์ในการรักษาโรคอ้วน เช่น ปากกาลดน้ำหนัก , ผ่าตัดกระเพาะรักษาโรคอ้วน เป็นต้น
