ผ่าตัดกระเพาะ ลดน้ำหนัก รักษาโรคอ้วน โดย นพ.ปณต ยิ้มเจริญ

ผ่าตัดกระเพาะ ลดน้ำหนัก เป็นอีกหนึ่งในวิธีลดน้ำหนักที่ได้ผลมาก หากทำการลดน้ำหนักด้วยวิธีอื่นๆ ไม่ได้ผล เป็นการ ผ่าตัดลดความอ้วน ที่เปลี่ยนชีวิตของคนไข้เลยทีเดียว เพราะเปลี่ยนจากจากไซส์ XXL เป็น size M ได้ ในเวลาไม่ถึง 1 ปี พร้อมโรคต่างๆ ที่มาพร้อมความอ้วนก็จะหายไปหมด

การผ่าตัดกระเพาะอาหาร แบบนี้ มีมานานกว่า 20 ปีและได้รับการยอมรับในต่างประเทศ เช่น ประเทศออสเตรเลีย ที่มีผ่าตัดลดน้ำหนัก ( bariatric surgery) มากกว่า 10,000 ราย/ปี และอยู่ในโปรแกรมหลักประกันสุขภาพ เช่น เดียวกับประเทศในยุโรปหลายแห่งที่ ผ่าตัดลดความอ้วน ฟรีเช่นกัน เพราะในระยะยาวรัฐบาลสามารถลดค่าใช้จ่าย ค่ายา ค่ารักษาโรคที่เกิดจากความอ้วนเช่นเบาหวาน ความดัน โรคหยุดหายใจขณะหลับ ฯลฯ ได้เป็นอย่างดี

ในอดีต หากมีคนไข้เป็นมะเร็งกระเพาะอาหาร เราจะรักษาด้วยการ ตัดกระเพาะ และพบว่าหลังการ ผ่าตัดกระเพาะอาหาร ออกไปคนไข้จะมีน้ำหนักตัวลดลง จึงเริ่มมีการทดลอง การผ่าตัดกระเพาะเพื่อลดความอ้วนบ้าง ซึ่งมาทำกันจริงๆ จังๆ ในปี 1950 ถึงแม้เรามักจะเรียกการผ่าตัดลดน้ำหนักว่า ตัดกระเพาะ แต่จริงๆ การผ่าตัดแรกเริ่มเป็นการผ่าตัดลำไส้เป็นหลัก เพราะมุ่งเน้นไม่ให้มีการดูดซึมอาหาร เรียกว่ากินได้แต่ดูดซึมไม่ได้จึงผอมลง

โดยการผ่าตัดในอดีตนั้น ได้นำเอาลำไส้ส่วนบนมาเชื่อมกับลำไส้ส่วนล่าง เราเรียกการผ่าตัดนี้ว่า Jejunoileal Bypass (JIB) มีจุดประสงค์เพื่อ ไม่ให้ อาหารที่ทานไปมีการย่อยและดูดซึมมากนักและขับถ่ายออกไปเลย โดยยังเก็บกระเพาะไว้ ทำให้ทานอิ่มสบายเหมือนเดิม เมื่อกินแต่ไม่ดูดซึม น้ำหนักย่อมลดลงนั่นเอง แล้วจึงพัฒนาเทคนิคการผ่าตัดต่อมา กลายเป็นการผ่าตัดกระเพาะแบบบายพาสในปัจจุบัน ที่เรียกว่า Roux-en-Y เราจึงเรียกการ ผ่าตัดกระเพาะลดความอ้วน แบบนี้ว่า Roux-en-Y Gastric Bypass หรือ REYGB หรือขอเรียกสั้นๆ ว่าการ ผ่าตัดกระเพาะแบบบายพาส นะครับ

รีวิวผ่าตัดกระเพาะอาหารลดน้ำหนัก วิธี Sleeve 

การผ่าตัดเหมาะกับคนอ้วนน้ำหนักเกิน แต่เราอาจจะไม่สามารถใช้เกณฑ์น้ำหนักตัวอย่างเดียวในการตัดสินใจ เพราะแต่ละคนมีส่วนสูงไม่เท่ากัน ดังนั้น จึงมีการใช้ค่าดัชนีมวลกาย (BMI) ในการวัดว่าใครอ้วนกว่าใคร โดยเอาน้ำหนักที่เป็นกิโลกรัมหารด้วยส่วนสูงที่เป็นเมตร (หารสองครั้ง) หรืออาจจะสามารถคำนวน BMI ออนไลน์ง่ายๆ คลิ๊ก! โปรแกรมคำนวณ ดัชนีมวลกาย BMI

เมื่อได้ค่า BMI แล้วก็มาดูว่าใครที่เหมาะสมที่จะ ผ่าตัดกระเพาะ ได้ดังนี้

1. ผู้ที่มีดัชนีมวลกายมากกว่า 40
2. ผู้ที่มีดัชนีมวลกายมากกว่า 35 ที่มีโรคร่วมที่เกิดจากโรคอ้วนร่วมด้วย เนื่องจากน้ำหนักตัวมากเกินไป เช่น เบาหวาน, ความดัน, หยุดหายใจขณะหลับ
3. ปัจจุบันมีการลดเกณฑ์ลงมาเรื่อยๆ ปัจจุบันตามข้อแนะนำใหม่ของ สมาคม ASMBS (American Society for Metabolic and Bariatric Surgery) ซึ่งเป็นสมาคมที่ตั้งขึ้นมาทำหรับทำกฏเกณฑ์ ผ่าตัดลดความอ้วน โดยเฉพาะได้ระบุให้มีการผ่าตัดเร็วขึ้น โดยอาจจะแนะนำคนไข้อ้วนที่มี BMI ตั้งแต่ 30 ขึ้นไป ผ่าได้หากมีโรคจากความอ้วนที่จำเป็นต้องแก้ไข สามารถเข้ามาปรึกษาได้ครับ
4. ในกรณีที่ดัชนีมวลกายไม่ถึงเกณฑ์แนะนำทำการ ดูดไขมัน แทน น่าจะเหมาะกว่า

เนื่องจาก การผ่าตัดกระเพาะอาหาร ลดน้ำหนัก จะทำให้กระเพาะมีขนาดเล็กลง ส่งผลให้สามารถรับประทานอาหารได้น้อยลง ทำให้มีส่วนช่วยให้น้ำหนักลดลงได้ ในขณะเดียวกันผู้ที่เข้ารับการผ่าตัดก็ควรที่จะมีการออกกำลังกาย ควบคู่ไปกับการเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เพื่อสุขภาพที่ดีด้วยครับ

ผ่าตัดกระเพาะอาหาร นอกจากจะช่วยทำให้น้ำหนักลดแล้ว อัตราการเกิดโรคแทรกซ้อนที่เกิดจากความอ้วนก็จะลดลงด้วย เช่น ไมเกรน, ไขมันในเลือด, ไขมันในตับ, โรคเบาหวาน, PCOS, เส้นเลือดขอด, เก๊าท์, หยุดหายใจขณะหลับ, หอบหืด, โรคหลอดเลือดหัวใจ, โรคหลอดเลือดสมอง, โรคความดันโลหิตสูง, กรดไหลย้อน, ปัสสาวะเล็ด, อาการปวดข้อ ฯลฯ และได้คุณภาพชีวิตที่ดีคืนกลับมาอีกด้วย

ส่วนในเรื่องของผลลัพธ์หลังการผ่าตัดก็ขึ้นอยู่กับผู้รับการผ่าตัด โดยอาจจะได้ผลลัพธ์ไม่เท่ากันในแต่ละราย และขึ้นกับเทคนิคการผ่าตัดที่เลือกใช้ เดี๋ยวบทความถัดจากนี้ เราจะพูดถึงการผ่าตัดแต่ละวิธีกันครับ

อ่านเพิ่มเติม :

กลุ่มโรค NCDs จากความอ้วน อันตรายต่อสุขภาพ! ผ่าตัดกระเพาะลดความอ้วน ทำให้ผอมได้จริงหรือไม่?

ทางเลือกที่ต้องตัดสินใจ เมื่อน้ำหนักพุ่ง 150 โล! ผ่าตัดกระเพาะรักษาโรคอ้วน

หลังการผ่าตัดกระเพาะ นอกจากน้ำหนักตัวที่ลดลงแล้ว จะทำให้โรคต่างๆ ที่มาพร้อมความอ้วน เช่นโรคหยุดหายใจขณะหลับก็จะดีขึ้นได้ อาการของโรคนี้คือกลางคืนนอนไม่ค่อยหลับเพราะกรนมาก สลับกับการหยุดหายใจ ทำให้กลางวันง่วงนอนมาก สลึมสะลือทั้งวัน มีผลทำให้น้ำหนักเพิ่มขึ้นอีก เพราะไม่ค่อย active และโรคความดันสูง ควบคุมไม่ได้ หลังการผ่าตัดจะสามารถหยุดยาเบาหวาน ความดัน ไขมันและยาอื่นๆ ที่ทานไปได้เกือบหมด สุขภาพดีขึ้น คุณภาพชีวิตดีขึ้น

ความน่ากลัวของโรคเบาหวาน ไม่ใช่แค่อาการของโรคเพียงเท่านั้น ยังมีโรคแทรกซ้อนที่จะเกิดขึ้นเมื่อไรก็ได้ อาจรุนแรงจนเป็นอันตรายต่อร่างกาย และส่งผลต่อรูปแบบการใช้ชีวิต การรักษาอย่างถูกวิธีและรวดเร็ว จึงเป็นสิ่งที่ผู้ป่วยควรให้ความสำคัญ ไม่ว่าจะป่วยเป็นโรคเบาหวานประเภทไหน จะเป็นแบบที่เกิดจากพฤติกรรม หรือเป็นมาตั้งแต่กำเนิด ก็ต้องใช้ยาช่วยในการรักษาโรคด้วยกันทั้งคู่ เพียงแต่ว่าเบาหวานที่เกิดจากพฤติกรรมนั้น มักมีโรคอ้วนร่วมด้วย การลดน้ำหนักตัวจึงสำคัญมาก เพราะจะช่วยให้ดูแลรักษาและใช้ชีวิตประจำวันได้ดีขึ้น

สำหรับคนที่มีน้ำหนักตัวมาก ทางหนึ่งที่จะลดน้ำหนักและ รักษาเบาหวานให้หายขาด ลงได้อย่างปลอดภัย คือ การ ตัดกระเพาะ ซึ่งได้รับการพิสูจน์แล้วว่าสามารถ ช่วยบรรเทาและรักษาเบาหวาน ได้จริง แม้ในรายที่ไม่อาจรักษาให้หายขาดได้ แต่ก็ยังช่วยให้อาการคงอยู่ในระดับดีได้เช่นกัน ยิ่งผ่าตัดในโรคเบาหวานระยะแรก จะได้รับผลดีมากกว่าการปล่อยให้เป็นเบาหวานมานานๆ มีหลายกรณีที่ผู้ป่วยเบาหวานทำการผ่าตัดกระเพาะแล้วพบว่าระดับน้ำตาลลดลงอย่างมาก จนอยู่ในระดับที่พอดี จากที่จำเป็นจะต้องใช้ยาอย่างต่อเนื่องและเพิ่มปริมาณมากขึ้นเรื่อยๆ ก็สามารถหยุดการใช้ยาได้ในระยะเวลาอันสั้น

อ่านเพิ่มเติม : ผ่าตัดกระเพาะรักษาเบาหวาน ได้อย่างไร?

รีวิวหลังผ่าตัดกระเพาะอาหารลดน้ำหนัก 2023

คนไข้โรคอ้วนที่มีโรคเบาหวานร่วมด้วย และสามารถควบคุมระดับน้ำตาลให้ดี ก่อนทำการผ่าตัดจนปลอดภัย ที่สำคัญหากสามารถนำคนไข้เบาหวานระยะเริ่มต้น (ไม่เกิน 5 ปีหลังการวินิจฉัยเบาหวานครั้งแรก) อาการเบาหวานจะหายได้ถึง 80% เมื่อเทียบกับคนที่เป็นมานาน และเซลล์ตับอ่อนที่ผลิตอินซูลินค่อนข้างเสื่อมสภาพไปมากแล้ว *การผ่าตัดจะไม่ได้ผลในคนไข้เบาหวานประเภทที่ 1*

เอกสารอ้างอิง (Reference) : Schauer et al, Intensive medical therapies vs Bariatric Surgery 5 years outcome , STAMPEDE trial, N Engl J Med 2017 ; 376 : 641-651

เทคโนโลยีผ่าตัดกระเพาะลดน้ำหนักทางการแพทย์ ในปัจจุบันสามารถทำได้ 5 วิธี คือ

1. การใส่บอลลูนในกระเพาะ
2. การใส่ห่วงรัดกระเพาะ
3. การผ่าตัดกระเพาะบางส่วนแบบสลีฟ (Gastric Sleeve)
4. การผ่าตัดกระเพาะแบบบายพาส (Gastric Bypass)
5. การเย็บกระเพาะอาหาร แบบส่องกล้องผ่านทางปาก เย็บด้วย ไหม Overstitch *(New)*
6. การผ่าตัดกระเพาะอาหารแบบแผลหน้าท้องรูเดียว (Single Port)

ส่วนการตัดสินใจว่าจะเลือกทำการ ผ่าตัดกระเพราะลดความอ้วน รูปแบบไหนนั้นควรเข้ามาปรึกษา และรับคำแนะนำจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโดยตรง เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด และปลอดภัยที่สุด เข้ากับร่างกายของแต่ละบุคคลโดยเฉพาะ

อ่านเพิ่มเติม :

ใส่บอลลูนในกระเพาะอาหาร ลดน้ำหนัก มีขั้นตอนอย่างไร?

อ่านเพิ่มเติม :

ลดน้ำหนักด้วยวิธี ใส่ห่วงรัดกระเพาะอาหาร ได้ผลดีจริงหรือไม่?

ดูคลิป : ผ่าตัดกระเพาะอาหารลดน้ำหนัก ลดน้ำหนักได้จริงหรือ?

อ่านเพิ่มเติม :

ผ่าตัดกระเพาะลดน้ำหนักแบบสลีฟ (Gastric Sleeve)

ผ่าตัดกระเพาะอาหารลดน้ำหนัก มีวิธีรักษา หรือขั้นตอนอย่างไร ?

อ่านเพิ่มเติม :

ผ่าตัดกระเพาะลดน้ำหนักแบบบายพาส (Gastric Bypass) มีข้อดี-ข้อเสีย อย่างไร?

รีวิวผ่าตัดกระเพาะอาหารลดน้ำหนัก แบบ Overstitch

อ่านเพิ่มเติมเชิงเจาะลึก

เย็บกระเพาะ Overstitch รักษาโรคอ้วน โดยไม่ต้องผ่าตัดกระเพาะ ไร้แผล ฟื้นตัวเร็ว เทคนิคใหม่ปี 2021

อ่านเพิ่มเติม :

ผ่าตัดกระเพาะอาหารแบบแผลเดียว (Single Port Access) ทำอย่างไร?

 ” ผ่าตัดกระเพาะ แบบไหนดีที่สุด ? ” 

มีคนไข้ถามแพทย์ที่ รัตตินันท์ เมดิคอล เซ็นเตอร์ บ่อยๆ
 โดยเฉพาะวิธี ผ่าตัดแบบบายพาส และผ่าตัดแบบสลีฟ
เราจึงขอสรุปความแตกต่างระหว่างสองวิธีนี้ มาให้ทราบกัน

ต้องมีการเตรียมตัวก่อนการทำทั้งในเรื่องของร่างกาย และจิตใจ เพราะถือว่าเป็นเรื่องใหญ่มากเหมือนกัน ดังนั้นเพื่อให้ผู้เข้ารับการรักษามีความพร้อมก่อนที่จะทำการผ่าตัด และลดความเสี่ยงที่อาจจะเกิดขึ้น เช่น น้ำหนักตัวของผู้เข้ารับการผ่าตัด โดยผู้ที่มีน้ำหนักตัวมาก จะมีความเสี่ยงมากกว่าผู้ที่มีน้ำหนักตัวน้อย เป็นต้น ซึ่งขั้นตอนที่ผู้ป่วยจะต้องทำก่อนเข้ารับการผ่าตัดลดน้ำหนักมีดังต่อไปนี้

1. ต้องมีการตรวจร่างกายอย่างละเอียดจากแพทย์ ล่วงหน้าไม่ต่ำกว่า 2 สัปดาห์ เพื่อเตรียมความพร้อมของร่างกายก่อนเข้ารับการผ่าตัด
2. เข้ารับคำแนะนำด้านโภชนาการ จากแพทย์เฉพาะทาง ควรลดน้ำหนักเองบ้าง 3-5 กก
3. ทดสอบสภาวะด้านจิตใจว่าพร้อมสำหรับการทำ และพร้อมที่จะเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมด้านการกิน หลังจากได้รับการผ่าตัด
4. เข้ารับการประเมินภาวะของโรคที่เป็นอยู่ เพื่อยืนยันว่าสามารถควบคุม และพร้อมเข้ารับการผ่าตัดได้ เช่น โรคเบาหวาน โดยแพทย์จะให้ยาเพื่อลดน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในระดับไม่เกิน 150 มิลลิกรัมล่วงหน้าอย่างน้อย 1 อาทิตย์ เนื่องจากหลังผ่าตัดระดับน้ำตาลของผู้ป่วยมีอากาสสูงขึ้นถึง 2-3 เท่า ซึ่งเป็นผลมาจากความเครียดหลังผ่าตัด
5. งด วิตามิน อาหารเสริม ยากลุ่ม Aspirin หรือ NSAID ก่อนทำ 7 วัน ถ้ามียาที่รับประทานประจำ กรุณาปรึกษาแพทย์ก่อนว่าจำเป็นต้องหยุดไหม
6. แอลกอฮอลล์ และบุรี่ อาจจะทำให้แผลแห้งช้าได้ ควรจะหยุดในช่วงก่อนและหลังทำอย่างน้อย 7 วัน
7. แจ้งแพทย์ และพยาบาลหากไม่แน่ใจว่าตั้งครรภ์
8. หากในระหว่างวันที่มาตรวจจนถึงวันที่ผ่าตัด หากมีการใช้ยาหรือการรักษาใดๆ เพิ่มเติม กรุณารีบแจ้งให้แพทย์หรือพยาบาลทราบล่วงหน้า โดยเร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้
9. 1-3 วันก่อนผ่าตัดควรทานเป็นอาหารอ่อนย่อยง่าย เพื่อป้องกันการท้องผูกหลังผ่าตัด หากต้องเบ่งถ่ายจะทำให้ไม่สบายตัวหลังการผ่าตัดได้
10. ก่อนวันผ่าตัด อย่างน้อย 24 ชม.ต้องเป็นอาหารเหลว ยกตัวอย่างเช่น น้ำเต้าหู้ หรือโปรตีนเช็ค งดทานอาหารที่เป็นสีแดง เช่น น้ำแดง หรือผลไม้สีแดง เช่น บีทรูท เป็นต้น
11. ต้องงดน้ำงดอาหารก่อนผ่าตัด อย่างน้อย 8 ชั่วโมง ตามที่ รพ.หรือคลินิกแจ้ง เพราะสำคัญกับการดมยาสลบ หากไม่งดมาตามคำแนะนำจะไม่สามารถดมยาสลบเพื่อผ่าตัดได้

รีวิวผ่าตัดกระเพาะอาหารลดน้ำหนัก ช่วยเรื่องอะไรบ้าง ตามมาดูกันเลย!

ต้องมีการดูแลตัวเองหลังการผ่าตัดที่เคร่งครัด เพื่อลดปัญหาและความเสี่ยง รวมถึงเพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่ดีที่สุด การรั่วของบาดแผล (leak) เนื่องจากรับประทานอาหารที่ไม่ได้รับการแนะนำ ไม่ได้ทำตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัด

1. หลังผ่าตัดผู้ป่วยจะถูกนำมาที่ห้องพักฟื้น โดยอาจมีการใช้หน้ากากออกซิเจนเพื่อช่วยในการหายใจ ผู้ป่วยอาจยังมีความรู้สึกงัวเงียหลังจากรู้สึกตัวแล้ว
2. ผู้ป่วยจะได้รับอาหารและสารน้ำทางเส้นเลือด ผ่านสายน้ำเกลือ จนกว่าผู้ป่วยจะรับประทานอาหารได้
3. ขณะอยู่ในห้องพักฟื้น หากผู้ป่วยรู้สึกคลื่นไส้ ซึ่งเป็นเรื่องปกติ เนื่องจากกระเพาะมีขนาดเล็กลงอย่างมาก ผู้ป่วยควรนั่งตัวตรง หรือเดิน เพื่อช่วยลดอาการคลื่นไส้
4. จะมีพยาบาลคอยตรวจเช็คชีพจรและวัดความดันโลหิตอย่างสม่ำเสมอ
5. หลังการผ่าตัดจะได้รับการควบคุมอาหารทันที ซึ่งเป็นเรื่องที่สำคัญและจำเป็นอย่างยิ่ง
6. ควรมาพบแพทย์ตามนัดอย่างสม่ำเสมอ

แผลหลังผ่าตัดกระเพาะอาหารลดน้ำหนัก ?

บทความที่เกี่ยวข้อง

การทานอาหารเสริมหลังการผ่าตัดลดน้ำหนัก

หัวข้อนี้อาจจะเป็นหนึ่งในหัวข้อที่คนอยากอ่านมากที่สุด และมักจะสอบถามกันเสมอทุกครั้งที่มีการปรึกษาคนไข้ ญาติคนไข้และครอบครัวที่มักมาฟังพร้อมกันจนเต็มห้องปรึกษา

ก่อนอื่นอยากเรียนว่า การผ่าตัดกระเพาะ แบบส่องกล้องนั้น โดยเฉพาะการผ่าตัดกระเพาะอาหารแบบสลีฟ ที่ใช้เวลาผ่าตัดเพียง 45 นาที ถึง 1 ชั่วโมงครึ่ง ไม่ใช่การผ่าตัดใหญ่ในสายตาของศัลยแพทย์นะครับ การผ่าตัดใหญ่ โดยทั่วไปหมายถึงการผ่าตัดที่ใช้เวลานานกว่า 5-6 ชั่วโมง มีการเสียเลือดมาก ใช้บุคลากรเยอะ และคนไข้มีโอกาสเสียชีวิตสูงระหว่างและหลังการผ่าตัด

การผ่าตัดกระเพาะอาหาร นั้น มีความเสี่ยง น่าจะเทียบเท่ากับการผ่าตัดถุงน้ำดีเท่านั้นหรือการผ่าตัดแบบปานกลางอื่นๆ เช่นการผ่าตัดไส้ติ่ง มีการเสียเลือดน้อยมากจนไม่เคยต้องให้เลือดหลังผ่า เจ็บปานกลางแต่ลุกเดินได้ในอีกวันถัดไป จริงๆ นอนเพียง 1 คืนก็กลับได้ ในสหรัฐอเมริกาเอง ได้มีการริเริ่มการผ่าตัดกระเพาะแบบทำเช้าเย็นกลับกันแล้ว โดยไม่ต้องค้างคืนแต่อย่างใด

รีวิวหลังผ่าตัดกระเพาะอาหารลดน้ำหนัก สุขภาพดีขึ้น ลดโรคแทรกซ้อนที่เกิดจากความอ้วนได้ กลับมาใช้ชีวิตได้มั่นใจอีกครั้ง

แต่เหตุใดเราจึงมีความรู้สึกว่าการ ตัดกระเพาะ ถึงเป็นการผ่าตัดใหญ่มีคนเสียชีวิตเป็นข่าวให้ได้ยิน สาเหตุหลัก คือเป็นเพราะเรามักไปทำการผ่าตัด ในคนไข้เสี่ยงสูงกันเป็นหลัก คือคนไข้อ้วนมากหนักร้อยกว่ากิโลตามเกณฑ์ผ่าตัดเดิม คนไข้กลุ่มนี้เป็นโรคหัวใจรุนแรง เบาหวานรุนแรงจนเอาไม่อยู่แล้ว ทุกๆ แผนกที่เกี่ยวข้องเช่นหมอหัวใจ หมอเบาหวาน จะเริ่มคิดถึงการผ่าตัดกระเพาะลดน้ำหนัก แล้วจึงส่งมาในสภาพที่คนไข้ค่อนข้างแย่มาก เช่นเดินไม่ได้ คุยแล้วเหนื่อยหรืออยู่เฉยๆ ยังต้องใช้ออกซิเจน

อันนี้เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นในอดีตตามเกณฑ์เดิมที่แสนจะเข้มงวด โดยเฉพาะการผ่าตัดในโรงพยาบาลรัฐบาลที่คิวแน่น คนไข้อ้วน อาจจะต้องไปหลายแผนกเช่น แผนกโรคปอดเพื่อทดสอบบางอย่าง แล้ววนไปแผนกโภชนาการเพื่อพิสูจน์ว่าลดน้ำหนักด้วยวิธีอื่นๆ ไม่ได้ผลแล้วจริงๆ หลายคนอาจจะต้องไปแผนกหัวใจ เบาหวาน จิตเวช หรืออื่นๆ แล้วแต่ว่าจะมีโรคร่วมอะไรเพิ่มเติม การเสียเวลามากไป บางครั้งมีผลเสียทำให้น้ำหนักเพิ่มขึ้นอีก เสียโอกาสทองที่จะผ่าในเวลาที่สุขภาพยังดีอยู่ และฟิตสำหรับการผ่าตัด

ดังนั้นอาการแทรกซ้อนที่เจอ หากไม่นับอาการที่เกิดจากนำคนไข้อ้วนเสี่ยงสูงที่ไม่ควบคุมโรคเดิมให้ดีก่อนมาผ่าแล้วคือ

1. การรั่วของกระเพาะที่เย็บ โอกาสเกิดประมาณ 0.2% และขึ้นกับการทานอาหารหลังการผ่าเป็นส่วนใหญ่ วิธีการป้องกันคือการใช้ staple ให้ถูกต้องกับชั้นความหนา อีกทั้งเราเชื่อว่าแม้จะมีการตัดและเย็บกระเพาะด้วย staple แล้ว ควรเสียเวลาเย็บด้วยมืออีกรอบ เพื่อกระชับตะเข็บให้แข็งแรง ป้องกันการขยายออกของกระเพาะในอนาคต จึงเป็นที่มาของเทคนิคแบบ double lock เย็บสองชั้นเพื่อป้องกันการรั่ว

2. การตีบของแผลในกระเพาะที่ตัดออก ส่วนใหญ่จะเกิดกับเทคนิคการผ่า ที่ตัดกระเพาะเหลือน้อยจนเกินไป การผ่าตัดมาตรฐานมักจะตัดออกไป 75% ของเนื้อกระเพาะทั้งหมด มากกว่านี้ไม่ได้ เสี่ยงสูงเกินไป ที่นี่จึงตัดเพียงเท่านี้ และไม่เคยพบปัญหานี้เลย

3. อาการกรดไหลย้อน จะเป็นมากสำหรับการผ่าแบบสลีฟมากกว่าบายพาส ต้องสกรีนคนไข้ก่อนผ่าดีๆ ว่ามีอาการก่อนทำการผ่าตัดกระเพาะหรือไม่

4. การขาดสารอาการจนผมร่วง เกิดจากการขาดโปรตีนเป้นหลักและคนไข้ส่วนใหญ่จะขาดวินัย มักจะทานอาหารเฉพาะที่อยากทานเช่นขนม หากทานโปรตีนครบ อย่างน้อย 60 กรัมต่อวัน และทานวิตามิน มักไม่เจอปัญหานี้

บทความที่น่าสนใจ : 

ระยะที่ 1 ของการผ่าตัด (1-7 วันหลังผ่าตัด)

ผู้ป่วยควรรับประทานเฉพาะอาหาร หรือเครื่องดื่มที่มีลักษณะเหลวใส ไม่มีกากใย แก๊ส น้ำตาล และส่วนผสมของคาเฟอีน อาหารที่แนะนำ

• น้ำซุปใส เช่น ตัมเนื้อไก่ หมู น้ำซุปก๋วยเตี๋ยว กรองเอาแต่น้ำซุป
• น้ำสมุนไพรใส่น้ำตาลเทียม เช่น น้ำดอกคำฝอย น้ำมะตูม เป็นตัน

 

ระยะที่ 2 (ช่วง 8-14 วันหลังการผ่าตัด)

หากผู้ป่วยสามารถทนต่ออาหาร หรือเครื่องดื่มเหลวได้ โดยไม่มีอาการจุกแน่นท้อง หรือคลื่นไส้ อาจจะให้เริ่มรับประทานอาหารหรือเครื่องดื่มที่มีความข้นเพิ่มมากขึ้น แต่ต้องมี โปรตีนสูง ไขมันต่ำ ไม่มีกากใย และไม่ใส่น้ำตาล เช่น

• นมจืดหรือนมพร่องมันเนย
• โปรตีนเชค
• น้ำเต้าหู้ไม่ใส่น้ำตาลหรือหวานน้อย

ระยะที่ 3 (สัปดาห์ที่ 3 หลังการผ่าตัด)

ผู้ป่วยอาจจะเริ่มรับประทานอาหารอ่อน หรือย่อยง่าย คล้ายกับอาหารเด็ก ได้แล้ว หากสามารถรับประทานอาหาร หรือเครื่องดื่มเหลวข้นได้ เช่น

• เนื้อสัตว์ต้ม หรือไข่ต้ม ผักใบเขียวต้ม นำมาปั่นรวมกันข้นๆ
• ไข่ลวก/ไข่ตุ๋นนิ่มๆ/ไข่คน
• ปลานึ่งนิ่มๆ

ระยะที่ 4 (สัปดาห์ที 4 หลังการผ่าตัด)

หากสามารถทานอาหารอ่อนได้ดี ผู้ป่วยสามารถเริ่มทานอาหารธรรมดา ที่ปรุงสุกเน้นโปรตีนสูงเป็นหลัก ค่อยๆ กิน เริ่มจากปริมาณน้อยๆ

• สามารถเริ่มรับประทานผักนิ่ม ๆ ได้ เนันเป็นผักใบเขียว
• ผลไม้ควรเริ่มทานเป็นผลไม้ที่นิ่มๆ
• สเต็กปลา/ไก่/หมู
• ไข่ยัดไส้
• ปลาเผา/ปลาย่าง สุกี้น้ำหมูไก่/ทะเล
• ดอยคำ

ระยะที่ 5 ( 1 เดือนหลังผ่าตัดกระเพาะ) 

หากสามารถทานอาหารอ่อนได้ดี ผู้ป่วยสามารถเริ่มทานได้ตามปกติ แต่เน้นอาหารที่มีโปรตีนสูง คาร์โบไฮเดรตต่ำ ไม่มัน ไม่ใส่น้ำตาลหรือหวานน้อย และควรเคี้ยวอาหารให้ละเอียดอย่างช้าๆ

สำหรับผักและผลไม้ สามารถทานได้ตามปกติ เพื่อควบคุมพลังงานส่วนเกินและน้ำหนักตัว อาจจะรับประทานวิตามิน และแร่ธาตุเสริมตามคำแนะนำของแพทย์ สิ่งสำคัญคือหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ได้แก่ สุรา เบียร์ ไวน์ เป็นต้น

1. จิบน้ำเปล่าตลอดวัน แต่ไม่ควรดื่มน้ำ ก่อน หรือหลังรับประทานอาหาร 30-45 นาที
2. ควรหยุดทานเมื่อรู้สึกอิ่ม ไม่อย่างนั้นอาจเกิดอาหารคลื่นไส้ หรือจุกเสียดได้
3. รับประทานอาหารช้าๆ เคี้ยวให้ละเอียด โดยทั่วไปคาดหวังว่าจะเคี้ยวอย่างน้อย 30 ครั้งก่อนการกลืน
4. เมื่อเริ่มรับประทานอาหารทีละอย่าง เมื่อคุ้นเคยไม่มีอาการแทรกซ้อนค่อยเริ่มอาหารชนิดถัดไป
5. ควรใช้เวลาอย่างน้อย 30 นาทีในการรับประทานอาหารต่อมื้อ
6. ควรรับประทานอาหารจำพวกโปรตีนเป็นหลักทุกมื้อ ก่อนทาน ข้าว หรือแป้ง และให้ได้โปรตีนไม่ต่ำกว่า 60 กรัมต่อวัน
7. หลีกเลี่ยงอาหารไขมันสูง
8. หลีกเลี่ยงอาหาร และเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูง
9. รับประทานอาหารหลายมื้อต่อวัน ในปริมาณน้อยๆ และจำกัดอาหารว่างที่ไม่จำเป็น
10. ทานวิตามิน และแร่ธาตุเสริมตามคำแนะนำของแพทย์

อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม

อาหารหลังการผ่าตัดลดน้ำหนัก ที่เหมาะสม คำแนะนำโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ

ทำไมต้อง ผ่าตัดกระเพาะ ที่ รัตตินันท์ เมดิคอล เซ็นเตอร์

1. ได้รับคำแนะนำ และคำปรึกษา จากทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
2. ได้รับการผ่าตัดโดยตรงจากทีมศัลยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านทางเดินอาหาร และการผ่าตัดโรคอ้วนจากสหรัฐอเมริกา มีประสบการณ์กว่า 30 ปี
3. ทางคลินิก มีเคสผ่าตัดกระเพาะกว่า 300 ครั้ง/ปี สำเร็จทุกเคส ไม่มีปัญหาหลังผ่าตัด
4. ดำเนินการผ่าตัดในโรงพยาบาล มาตรฐานระดับสากลในเครือ BDMS มีเทคโนโลยีที่ทันสมัย
5. ใช้เทคนิค Double Lock เทคนิคเฉพาะของ นพ.ปณต มีที่ รัตตินันท์ เมดิคอล เซ็นเตอร์ เพียงที่เดียว เพิ่มความปลอดภัยให้คนไข้มากขึ้น
6. เทคนิค Pain Pump การใส่ยาชาแบบใหม่เฉพาะที่รัตตินันท์ เมดิคอล เซ็นเตอร์ ลดการบาดเจ็บหลังผ่าตัด ทำให้คนไข้ฟื้นตัวเร็ว
7. หลังผ่าตัดจะมีการทดสอบ การกลืนแป้ง เพื่อให้มั่นใจว่าไม่มีการรั่วของกระเพาะอาหาร
8. ได้รับการดูแลหลังการผ่าตัดจากทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านอายุรกรรมโรคอ้วน และเบาหวานโดยตรง รวมถึงมีการติดตามผล คอยให้คำแนะนำ และดูแลนานถึง 1 ปี
9. หลังการผ่าตัดมีการใส่สายเดรน (Drainage) ผ่านผิวหนัง เพื่อช่วยระบายของเสียที่ตกค้างอยู่ในร่างกาย
10. รัตตินันท์ เมดิคอล เซ็นเตอร์ มีมาตรฐานในการรักษาที่สามารถเชื่อถือได้ และได้รับการยอมรับในระดับนานาชาติ สังเกตได้จากมีชาวต่างชาติเดินทางมาเข้ารับการรักษา และขอคำปรึกษาจาก รัตตินันท์ เมดิคอล เซ็นเตอร์ อย่างต่อเนื่อง และสม่ำเสมอตลอดระยะเวลาที่คลินิกเปิดดำเนินการ

การผ่าตัดกระเพาะ ถือเป็นการผ่าตัดที่มีความเสี่ยงทั้งก่อนและหลังผ่าตัด จึงควรให้ความสำคัญกับฝีมือ ความเชี่ยวชาญของแพทย์ ที่มีประสบการณ์เฉพาะด้าน