ผ่าตัดกระเพาะลดน้ำหนัก (Bariatric Surgery)

ข้อมูลจาก: สมาคม ASMBS

โรคอ้วนมีแนวโน้มพบมากขึ้นในประเทศไทย ตามความเป็นอยู่ การเข้าถึงของกินที่ง่ายขึ้น การผ่าตัดกระเพาะจึงกลายเป็นทางเลือกในการลดน้ำหนักแบบรวดเร็ว ที่พูดถึงมากขึ้นทุกปี จนเริ่มกลายเป็นเรื่องใกล้ตัว

ประโยชน์ของการผ่าตัดลดน้ำหนัก

การผ่าตัดแบบบายพาส จะเป็นการผ่าตัดที่จัดการทั้งส่วนของกระเพาะอาหารและส่วนของลำไส้ ถือเป็นรูปแบบการผ่าตัดที่ทำให้ลดน้ำหนักได้มากที่สุด

ผลจากการที่น้ำหนักลดลง มีผลทำให้ห่างไกลจากหลายๆ โรคที่พบเห็นได้ในปัจจุบัน อย่าง ความดันโลหิตสูง เบาหวาน โรคหัวใจ อัมพฤกษ์ อัมพาต มะเร็งหลายๆ รูปแบบ โรคตับ มีบุตรยาก และอีกหลายโรค

ทำไมต้องผ่าตัดกระเพาะกับ รัตตินันท์คลินิก ?

• ผ่าตัดโดย นพ. ปณต ยิ้มเจริญ ศัลยแพทย์ทางเดินอาหาร & ผ่าตัดลดน้ำหนัก อาจารย์แพทย์ที่มีประสบการณ์กว่า 30 ปี ได้รับประกาศนียบัตรรับรองจากอเมริกา
• ดำเนินการผ่าตัดในโรงพยาบาล ที่มีเทคโนโลยีที่ทันสมัย
• ทางคลินิก มีเคสผ่าตัดกระเพาะกว่า 300 ครั้ง/ปี โดยเจ้าหน้าที่มีความชำนาญในการประสานงานกับโรงพยาบาลเอกชน
• รัตตินันท์คลินิก เปิดให้บริการมานานกว่า 20 ปี มั่นใจได้กับบริการของเรา
• ไม่ต้องรอคิวนานหลายเดือน ประเมินร่างกายไม่นาน เจ้าหน้าที่ดำเนินงานรวดเร็ว เพื่อลูกค้าที่ต้องการลดน้ำหนักรักษาโรค
• หลังผ่าตัด มีทีมแพทย์ ติดตามผล คอยให้คำแนะนำผู้ป่วย นาน 12 เดือน

การเตรียมตัวก่อนผ่าตัด

1. ต้องมีการตรวจร่างกายอย่างละเอียดจากแพทย์ ล่วงหน้าไม่ต่ำกว่า 2 สัปดาห์ เพื่อเตรียมความพร้อมของร่างกายก่อนเข้ารับการผ่าตัด
2. เข้ารับคำแนะนำด้านโภชนาการ
3. ทดสอบสภาวะด้านจิตใจว่าพร้อมสำหรับการทำ และพร้อมที่จะเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมด้านการกิน หลังจากได้รับการผ่าตัด
4. เข้ารับการประเมินภาวะของโรคที่เป็นอยู่ เพื่อยืนยันว่าสามารถควบคุม และพร้อมเข้ารับการผ่าตัดได้ เช่น โรคเบาหวาน โดยแพทย์จะให้ยาเพื่อลดน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในระดับไม่เกิน 150 มิลลิกรัมล่วงหน้าอย่างน้อย 1 อาทิตย์ เนื่องจากหลังผ่าตัดระดับน้ำตาลของผู้ป่วยมีอากาสสูงขึ้นถึง 2-3 เท่า ซึ่งเป็นผลมาจากความเครียดหลังผ่าตัด
5. หยุดการสูบบุหรี่ก่อนการผ่าตัด 2-3 สัปดาห์ และต้องหยุดหลังการผ่าตัด เพราะการสูบบุหรี่จะทำให้ฟื้นตัวช้า และเพิ่มความเสี่ยงของปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้น
6. ผู้หญิงที่สงสัยว่าตัวเองอาจกำลังตั้งครรภ์อยู่ ควรแจ้งแพทย์และเจ้าหน้าที่
7. หากมีการรับประทานยา หรืออาหารเสริม ควรปรึกษาแพทย์ว่ายาชนิดใดสามารถรับประทานได้ หรือควรหยุดรับประทานยาชนิดใด
8. งดน้ำ และอาหารหลังเที่ยงคืนก่อนวันที่จะรับการผ่าตัด หากมียาที่ต้องรับประทานตามแพทย์สั่งให้จิบน้ำน้อยๆ
9. ในบางรายหากมีน้ำหนักตัวมากเกินไปอาจจะต้องลดน้ำหนักก่อนการทำการผ่าตัด ตามคำแนะนำของแพทย์ เพื่อลดความเสี่ยงในการผ่าตัด และทำให้สามารถผ่าตัดได้ดีขึ้น
10. เริ่มปรับพฤติกรรมการกิน

ดูแลตัวเองหลังผ่าตัด

1. หลังผ่าตัดผู้ป่วยจะถูกนำมาที่ห้องพักฟื้น โดยอาจมีการใช้หน้ากากออกซิเจนเพื่อช่วยในการหายใจ ผู้ป่วยอาจยังมีความรู้สึกงัวเงียหลังจากรู้สึกตัวแล้ว
2. ผู้ป่วยจะได้รับอาหารและสารน้ำทางเส้นเลือด ผ่านสายน้ำเกลือ จนกว่าผู้ป่วยจะรับประทานอาหารได้
3. ขณะอยู่ในห้องพักฟื้น หากผู้ป่วยรู้สึกคลื่นไส้ ซึ่งเป็นเรื่องปกติ เนื่องจากกระเพาะมีขนาดเล็กลงอย่างมาก ผู้ป่วยควรนั่งตัวตรง หรือเดิน เพื่อช่วยลดอาการคลื่นไส้
4. จะมีพยาบาลคอยตรวจเช็คชีพจรและวัดความดันโลหิตอย่างสม่ำเสมอ
5. หลังการผ่าตัดจะได้รับการควบคุมอาหารทันที ซึ่งเป็นเรื่องที่สำคัญและจำเป็นอย่างยิ่ง
6. ควรมาพบแพทย์ตามนัดอย่างสม่ำเสมอ

ข้อแนะนำในการรับประทานอาหารหลังการผ่าตัด

1. จิบน้ำเปล่าตลอดวัน แต่ไม่ควรดื่มน้ำ ก่อน หรือหลังรับประทานอาหาร 30-45 นาที
2. ควรหยุดทานเมื่อรู้สึกอิ่ม ไม่อย่างนั้นอาจเกิดอาหารคลื่นไส้ หรือจุกเสียดได้
3. รับประทานอาหารช้าๆ เคี้ยวให้ละเอียด
4. เมื่อเริ่มรับประทานอาหารทีละอย่าง เมื่อคุ้นเคยไม่มีอาการแทรกซ้อนค่อยเริ่มอาหารชนิดถัดไป
5. ควรใช้เวลาอย่างน้อย 30 นาทีในการรับประทานอาหารต่อมื้อ
6. ควรรับประทานอาหารจำพวกโปรตีนเป็นหลักทุกมื้อ ก่อนทาน ข้าว หรือแป้ง
7. หลีกเลี่ยงอาหารไขมันสูง
8. หลีกเลี่ยงอาหาร และเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูง
9. รับประทานอาหาร 3 มื้อต่อวัน และจำกัดอาหารว่างที่ไม่จำเป็น
10. ทานวิตามิน และแร่ธาตุเสริมตามคำแนะนำของแพทย์

ผลเสียที่อาจเกิดขึ้น

หลังการผ่าตัดกระเพาะอาหารไปแล้วจะมีอาการไม่พึงประสงค์เกิดขึ้นได้เหมือนกัน หากผู้เข้ารับการรักษาไม่ดูแลตัวเองให้ดีพอ

• อาเจียน: ความเคยชินเดิมที่ต้องกินอาหารปริมาณมาก เมื่อผ่าตัดกระเพาะให้เล็กลงแล้ว พื้นที่ใหม่นั้นก็ไม่สามารถรับปริมาณอาหารได้ไหว จึงอาเจียนออกมา
• เหงื่อแตก ใจสั่น เป็นลม: เป็นผลมาจากกินอาหารประเภทแป้งและน้ำตาลมากเกินไป
• ผมหลุดร่วง : เมื่อร่างกายได้รับโปรตีนไม่เพียงพอ ส่วนประกอบของร่างกายที่ต้องการโปรตีนก็จะเสื่อมสภาพไปเป็นธรรมดา ก็ต้องกินอาหารประเภทโปรตีนให้มากขึ้น
• อาการปากแห้ง ผิวแห้ง อ่อนเพลีย: ร่างกายขาดน้ำ หลังการผ่าตัดกระเพาะแล้วก็ต้องมีวินัยในการดื่มน้ำให้มากขึ้น โดยให้ดื่มแบบจิบไปเรื่อยๆ ตลอดทั้งวัน
• เบื่ออาหาร การรับรสเปลี่ยนไป: หลายคนจะมีประสาทสัมผัสในการรับรสเปลี่ยนไป อาจเบื่ออาหารที่เคยชื่นชอบ หรืออาจจะเบื่ออาหารที่ไม่ค่อยชอบอยู่แล้วก็ได้

ส่วนใหญ่เป็นผลมาจากการปฏิบัติตัว จึงควรเลือกกินอาหารที่เหมาะสม และทำตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด ถ้าพบปัญหาให้ปรึกษาแพทย์หรือเจ้าหน้าที่ ซึ่งเป็นเหตุผลที่ควรเลือกคลินิกที่มีเจ้าหน้าที่และนักโภชนากร ติดตามผลหลังผ่าตัดอย่างน้อย 1 ปี

ถาม-ตอบเรื่องตัดกระเพาะลดน้ำหนัก กับศัลยแพทย์ นพ. ปณต ยิ้มเจริญ

แพทย์ผู้ดำเนินการผ่าตัด

นพ. ปณต ยิ้มเจริญ

คำถามที่พบบ่อย

ทำไมการผ่าตัดกระเพาะจึงได้ผลกว่าวิธีอื่น ?

ในทางสถิติแล้วพบว่า ผู้ที่มีน้ำหนักเกินส่วนใหญ่แล้วมีแนวโน้มที่จะมีน้ำหนักเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ ในขณะที่ผู้ที่สามารถลดน้ำหนักได้นั้นจะมีเพียงแค่ 3% เท่านั้น หลายคนท้อและเลิกล้มความพยายาม จนโรคอ้วนก่อปัญหากับสุขภาพ

ดังนั้นการผ่าตัดลดน้ำหนักจึงเข้ามาเป็นอีกหนึ่งตัวเลือก ที่ช่วยให้การลดน้ำหนักได้ผลดี และไม่กลับมาอ้วนซ้ำ

ผ่าตัดกระเพาะเจ็บไหม ?

พูดถึง “ผ่าตัดกระเพาะ” หลายคนกลัวเอามีดผ่าเปิดท้องเป็นแนวยาวเหมือนการผ่าตัดภายใน กังวลเรื่องแผลเป็นหลังการผ่าตัด

ความจริง ด้วยเทคโนโลยีปัจจุบัน การผ่าตัดกระเพาะทุกวิธี จะมีแผลที่ผิวเท่ารูเข็ม เพื่อสอดอุปกรณ์เข้าไปทำการศัลยกรรมในร่างกายและไม่เจ็บมาก ใช้เวลาไม่นานรอยแผลจะหายไป

บางวิธีไม่ต้องตัดกระเพาะ ?

การผ่าตัดกระเพาะอาหารในไทย มี 4 รูปแบบใหญ่ๆ ไม่จำเป็นต้องตัดกระเพาะบางส่วนออกเสมอไป มีทางเลือกอื่นอีก อย่าง การใส่บอลลูน และ รัดกระเพาะ ที่ไม่เปลี่ยนแปลงระบบภายในของร่างกาย

อย่างไรก็ตาม การผ่าตัดกระเพาะลดน้ำหนักแบบสลีฟ หรือ การผ่าตัดกระเพาะลดน้ำหนักบายพาส จะมีประสิทธิภาพในการลดน้ำหนักที่ดีกว่า