การผ่าตัดกระเพาะลดน้ำหนัก (Bariatric Surgery) คือ เป็นการลดขนาดกระเพาะอาหารให้เล็กลง ลดการดูดซึมสารอาหารของร่างกายที่นำไปสร้างเป็นพลังงานส่วนเกินจนเป็นไขมันที่ทำให้อ้วน ร่างกายจะปรับตัวตามสภาพกระเพาะที่เปลี่ยนไป

การตัดกระเพาะเป็นการลดน้ำหนักที่ได้ผลดีกว่าการลดน้ำหนักได้แน่นอนกว่าวิธีอื่น ซึ่งคนที่เข้าข่ายโรคอ้วนน้อยคนมากที่จะลดน้ำหนักได้สำเร็จจริง และปล่อยให้ตัวเองอ้วน จนมีโรคประจำตัวที่ทำให้อายุสั้นลง

ผู้ที่เหมาะสมในการผ่าตัดลดน้ำหนัก

ผู้ที่มีน้ำหนักตัวมากกว่า 100 กิโลกรัมขึ้นไป
ผู้ที่มีน้ำหนักตัวมากกว่ามาตรฐาน 45 กิโลกรัม ขึ้นไป หรือมีดัชนีมวลกายมากกว่า 40 กก./ตร.ม.
ผู้ที่มีน้ำหนักตัวมากและที่มีโรคแทรกซ้อน เนื่องจากน้ำหนักตัวมากเกินไปเป็นต้น เช่น เบาหวาน, ความดัน, หยุดหายใจขณะหลับ

3 วิธีที่นิยมใช้

1. การใส่บอลลูนในกระเพาะ (Intragastric Balloon)

ไม่ถือว่าเป็นการผ่าตัด เหมาะสำหรับ ผู้ที่อยากจะลดน้ำหนัก ลดความอ้วน หรือควบคุมน้ำหนัก แต่ไม่สามารถควบคุมอาหารไม่ได้ และไม่อยากผ่าตัด หรือผู้ที่มีน้ำหนักมาก มีภาวะเสี่ยงทำให้ยังไม่สามารถทำการผ่าตัดใดๆ ได้เลย ต้องทำการใส่บอลลูนในกระเพาะก่อนให้ช่วยในการลดน้ำหนักลง เพื่อเตรียมความพร้อมก่อนเข้ารับการผ่าตัดต่อไป เนื่องจากบอลลูนที่ใส่เข้าไปในกระเพาะอาหาร จะทำให้รู้สึกอิ่ม และรับประทานอาหารได้น้อยลง โดยการผู้ป่วยสามารถเอาบอลลูนออกได้ เมื่อได้ผลลัพธ์ที่ต้องการ หรือเมื่อครบ 1 ปี

2. การผ่าตัดกระเพาะลดน้ำหนักแบบสลีฟ (Laparoscopic Sleeve Gastrectomy – LSG)

การผ่าตัดกระเพาะแบบสลีฟ แพทย์จะส่องกล้องผ่านแผลขนาดเล็กบริเวณหน้าท้อง 3-5 แผล จากนั้นศัลยแพทย์จะใช้ตัวตัดกระเพาะอัตโนมัติ (stapler) ตัดกระเพาะและเย็บกระเพาะในคราวเดียวกัน เป็นเครื่องมือชนิดพิเศษนำเข้าจากสหรัฐอเมริกา โดยที่รัตตินันท์คลินิกจะไม่ใช้วิธีการตัด และเย็บแบบเดิม จากนั้นทำการดึงกระเพาะส่วนที่จะทำการตัดออกประมาณ 80% ผ่านรอยแผลบริเวณสะดือ โดยกระเพาะที่เหลืออยู่จะมีขนาดประมาณ 100-150 ซีซีเท่านั้น

3. การผ่าตัดกระเพาะแบบบายพาส (Laparoscopic REY Byprass gastrectomy)

การผ่าตัดกระเพาะแบบบายพาส จะใช้วิธีการสอดกล้องเช่นเดียวกับการผ่าตัดกระเพาะแบบสลีฟ โดยจะทำการผ่าแผลขนาดเล็กบริเวณหน้าท้อง จากนั้นแพทย์จะทำการสอดใส่เครื่องมือเข้าไป เพื่อทำการผ่าตัดแบบส่องกล้อง โดยต่างจากสลีฟคือมีการตัดและต่อใหม่เพิ่มขึ้นอีกจุด โดยตัดกระเพาะออก เอามาต่อกับลำไส้ส่วนที่สอง ข้าม (บายพาส) ลำไส้ส่วนแรกไป

การใส่ห่วงรัดกระเพาะ ?

ในอดีตนิยมใช้การ การใส่ห่วงรัดกระเพาะ เป็นอีกหนึ่งวิธีในการผ่าตัดกระเพาะเพื่อลดน้ำหนัก ที่ไม่มีการเปลี่ยนแปลงกระเพาะอาหารโดยตรง โดยการส่องเครื่องมือผ่านแผลขนาดเล็กบริเวณหน้าท้อง เพื่อเข้าไปรัดส่วนบนของกระเพาะอาหาร ทำให้อาหารถูกกักไว้ ส่งผลให้รู้สึกอิ่มเร็ว รับประทานได้น้อยลง ทำให้น้ำหนักลดลง

แต่การใส่ห่วงรัดกระเพาะมีปัญหาหลายเรื่อง จากห่วงที่เลื่อนได้ หรือ รัดแน่นเกินไปจนเกิดบาดแผล ไม่เกิดผลดีต่อคนไข้ ทำให้ไม่ได้รับความนิยมในปัจจุบัน

ผ่ากระเพาะด้วยการส่องกล้อง ไม่ต้องผ่าเปิดหน้าท้อง

ผลจากความก้าวหน้าของเทคโนโลยี ทำให้การผ่าตัดกระเพาะเพื่อลดน้ำหนักสามารถทำการผ่าตัดแบบส่องกล้อง สอดเครื่องมือเข้าไปในร่างกายจากรอยแผลขนาดเล็กบริเวณรอบท้องเพื่อดำเนินหัตถการ มีความเจ็บน้อย ลดความเสี่ยงในระหว่างผ่าตัด และสามารถฟื้นตัวได้เร็ว รวมถึงช่วยลดความเสี่ยงในการผ่าตัด

วิธีรักษาโรคอ้วน ที่ได้รับความนิยมมากในต่างประเทศ

ในไทย การผ่าตัดกระเพาะยังถือเป็นเรื่องค่อนข้างใหม่ และรู้จักกันไม่มาก แต่คนอ้วนที่มากขึ้นในสังคมทุกปี จากของกินที่เข้าถึงง่ายขึ้น ทำให้มีคนพูดถึงเรื่องผ่าตัดกระเพาะเพื่อรักษาโรคมากขึ้น

โรคอ้วน เป็นปัญหาใหญ่ที่พบมากขึ้นในประเทศที่พัฒนาแล้ว โดยพบสัดส่วนประชากรที่มีโรคอ้วนสูง ซึ่งถ้าปล่อยไว้ จะทำให้เกิดโรคร้ายต่างๆ ตามมา อย่าง เบาหวาน, ความดันโลหิตสูง ถึงบางคนสามารถกลับมาหุ่นดีได้ด้วยวิธีการลดอาหาร และออกกำลังกาย แต่ไม่ใช่ทุกคนที่สามารถทำได้ อาจเกิดผลลัพธ์ที่แย่ยิ่งกว่า ทำให้การตัดกระเพาะเป็นตัวเลือกที่แพทย์ใช้ช่วยชีวิตผู้ป่วย

การผ่าตัดกระเพาะอาหารเป็นวิธีที่ได้รับการยอมรับในระดับสากล ถือเป็นศัลยกรรมประเภทหนึ่ง ในหลายประเทศมีผู้เข้ารับการรักษาด้วยวิธีผ่าตัดกระเพาะเพิ่มขึ้นทุกปี และมีกว่า 2 แสนเคสในปี 2560

ข้อมูลจาก: สมาคม ASMBS

โรคอ้วนมีแนวโน้มพบมากขึ้นในประเทศไทย ตามความเป็นอยู่ การเข้าถึงของกินที่ง่ายขึ้น การผ่าตัดกระเพาะจึงกลายเป็นทางเลือกในการลดน้ำหนักแบบรวดเร็ว ที่พูดถึงมากขึ้นทุกปี จนเริ่มกลายเป็นเรื่องใกล้ตัว

ประโยชน์ของการผ่าตัดลดน้ำหนัก

ผลจากการที่น้ำหนักลดลง มีผลทำให้ห่างไกลจากหลายๆ โรคที่พบเห็นได้ในปัจจุบัน อย่าง ความดันโลหิตสูง เบาหวาน โรคหัวใจ อัมพฤกษ์ อัมพาต มะเร็งหลายๆ รูปแบบ โรคตับ มีบุตรยาก และอีกหลายโรค

ทำไมต้องผ่าตัดกระเพาะกับ รัตตินันท์คลินิก ?

ผ่าตัดโดย นพ. ปณต ยิ้มเจริญ ศัลยแพทย์ทางเดินอาหาร & ผ่าตัดลดน้ำหนัก อาจารย์แพทย์ที่มีประสบการณ์กว่า 30 ปี ได้รับประกาศนียบัตรรับรองจากอเมริกา
ดำเนินการผ่าตัดในโรงพยาบาล ที่มีเทคโนโลยีที่ทันสมัย
ทางคลินิก มีเคสผ่าตัดกระเพาะกว่า 300 ครั้ง/ปี โดยเจ้าหน้าที่มีความชำนาญในการประสานงานกับโรงพยาบาลเอกชน
รัตตินันท์คลินิก เปิดให้บริการมานานกว่า 20 ปี มั่นใจได้กับบริการของเรา
ไม่ต้องรอคิวนานหลายเดือน ประเมินร่างกายไม่น เจ้าหน้าที่ดำเนินงานรวดเร็ว เพื่อลูกค้าที่ต้องการลดน้ำหนักรักษาโรค
หลังผ่าตัด มีทีมแพทย์ ติดตามผล คอยให้คำแนะนำผู้ป่วย นาน 12 เดือน

การเตรียมตัวก่อนผ่าตัด

ต้องมีการตรวจร่างกายอย่างละเอียดจากแพทย์ ล่วงหน้าไม่ต่ำกว่า 2 สัปดาห์ เพื่อเตรียมความพร้อมของร่างกายก่อนเข้ารับการผ่าตัด
เข้ารับคำแนะนำด้านโภชนาการ
ทดสอบสภาวะด้านจิตใจว่าพร้อมสำหรับการทำ และพร้อมที่จะเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมด้านการกิน หลังจากได้รับการผ่าตัด
เข้ารับการประเมินภาวะของโรคที่เป็นอยู่ เพื่อยืนยันว่าสามารถควบคุม และพร้อมเข้ารับการผ่าตัดได้ เช่น โรคเบาหวาน โดยแพทย์จะให้ยาเพื่อลดน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในระดับไม่เกิน 150 มิลลิกรัมล่วงหน้าอย่างน้อย 1 อาทิตย์ เนื่องจากหลังผ่าตัดระดับน้ำตาลของผู้ป่วยมีอากาสสูงขึ้นถึง 2-3 เท่า ซึ่งเป็นผลมาจากความเครียดหลังผ่าตัด
หยุดการสูบบุหรี่ก่อนการผ่าตัด 2-3 สัปดาห์ และต้องหยุดหลังการผ่าตัด เพราะการสูบบุหรี่จะทำให้ฟื้นตัวช้า และเพิ่มความเสี่ยงของปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้น
ผู้หญิงที่สงสัยว่าตัวเองอาจกำลังตั้งครรภ์อยู่ ควรแจ้งแพทย์และเจ้าหน้าที่
หากมีการรับประทานยา หรืออาหารเสริม ควรปรึกษาแพทย์ว่ายาชนิดใดสามารถรับประทานได้ หรือควรหยุดรับประทานยาชนิดใด
งดน้ำ และอาหารหลังเที่ยงคืนก่อนวันที่จะรับการผ่าตัด หากมียาที่ต้องรับประทานตามแพทย์สั่งให้จิบน้ำน้อยๆ
ในบางรายหากมีน้ำหนักตัวมากเกินไปอาจจะต้องลดน้ำหนักก่อนการทำการผ่าตัด ตามคำแนะนำของแพทย์ เพื่อลดความเสี่ยงในการผ่าตัด และทำให้สามารถผ่าตัดได้ดีขึ้น
เริ่มปรับพฤติกรรมการกิน

ดูแลตัวเองหลังผ่าตัด

หลังผ่าตัดผู้ป่วยจะถูกนำมาที่ห้องพักฟื้น โดยอาจมีการใช้หน้ากากออกซิเจนเพื่อช่วยในการหายใจ ผู้ป่วยอาจยังมีความรู้สึกงัวเงียหลังจากรู้สึกตัวแล้ว
ผู้ป่วยจะได้รับอาหารและสารน้ำทางเส้นเลือด ผ่านสายน้ำเกลือ จนกว่าผู้ป่วยจะรับประทานอาหารได้
ขณะอยู่ในห้องพักฟื้น หากผู้ป่วยรู้สึกคลื่นไส้ ซึ่งเป็นเรื่องปกติ เนื่องจากกระเพาะมีขนาดเล็กลงอย่างมาก ผู้ป่วยควรนั่งตัวตรง หรือเดิน เพื่อช่วยลดอาการคลื่นไส้
จะมีพยาบาลคอยตรวจเช็คชีพจรและวัดความดันโลหิตอย่างสม่ำเสมอ
หลังการผ่าตัดจะได้รับการควบคุมอาหารทันที ซึ่งเป็นเรื่องที่สำคัญและจำเป็นอย่างยิ่ง
ควรมาพบแพทย์ตามนัดอย่างสม่ำเสมอ

ข้อแนะนำในการรับประทานอาหารหลังการผ่าตัด

จิบน้ำเปล่าตลอดวัน แต่ไม่ควรดื่มน้ำ ก่อน หรือหลังรับประทานอาหาร 30-45 นาที
ควรหยุดทานเมื่อรู้สึกอิ่ม ไม่อย่างนั้นอาจเกิดอาหารคลื่นไส้ หรือจุกเสียดได้
รับประทานอาหารช้าๆ เคี้ยวให้ละเอียด
เมื่อเริ่มรับประทานอาหารทีละอย่าง เมื่อคุ้นเคยไม่มีอาการแทรกซ้อนค่อยเริ่มอาหารชนิดถัดไป
ควรใช้เวลาอย่างน้อย 30 นาทีในการรับประทานอาหารต่อมื้อ
ควรรับประทานอาหารจำพวกโปรตีนเป็นหลักทุกมื้อ ก่อนทาน ข้าว หรือแป้ง
หลีกเลี่ยงอาหารไขมันสูง
หลีกเลี่ยงอาหาร และเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูง
รับประทานอาหาร 3 มื้อต่อวัน และจำกัดอาหารว่างที่ไม่จำเป็น
ทานวิตามิน และแร่ธาตุเสริมตามคำแนะนำของแพทย์

ถาม-ตอบเรื่องตัดกระเพาะลดน้ำหนัก กับศัลยแพทย์ นพ. ปณต ยิ้มเจริญ

แพทย์ผู้ดำเนินการผ่าตัด

นพ. ปณต ยิ้มเจริญ

คำถามที่พบบ่อย

ทำไมการผ่าตัดกระเพาะจึงได้ผลกว่าวิธีอื่น ?

ในทางสถิติแล้วพบว่า ผู้ที่มีน้ำหนักเกินส่วนใหญ่แล้วมีแนวโน้มที่จะมีน้ำหนักเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ ในขณะที่ผู้ที่สามารถลดน้ำหนักได้นั้นจะมีเพียงแค่ 3% เท่านั้น หลายคนท้อและเลิกล้มความพยายาม จนโรคอ้วนก่อปัญหากับสุขภาพ

ดังนั้นการผ่าตัดลดน้ำหนักจึงเข้ามาเป็นอีกหนึ่งตัวเลือก ที่ช่วยให้การลดน้ำหนักได้ผลดี และไม่กลับมาอ้วนซ้ำ

ผ่าตัดกระเพาะเจ็บไหม ?

พูดถึง “ผ่าตัดกระเพาะ” หลายคนกลัวเอามีดผ่าเปิดท้องเป็นแนวยาวเหมือนการผ่าตัดภายใน กังวลเรื่องแผลเป็นหลังการผ่าตัด

ความจริง ด้วยเทคโนโลยีปัจจุบัน การผ่าตัดกระเพาะทุกวิธี จะมีแผลที่ผิวเท่ารูเข็ม เพื่อสอดอุปกรณ์เข้าไปทำการศัลยกรรมในร่างกายและไม่เจ็บมาก ใช้เวลาไม่นานรอยแผลจะหายไป

บางวิธีไม่ต้องตัดกระเพาะ ?

การผ่าตัดกระเพาะอาหารในไทย มี 4 รูปแบบใหญ่ๆ ไม่จำเป็นต้องตัดกระเพาะบางส่วนออกเสมอไป มีทางเลือกอื่นอีก อย่าง การใส่บอลลูน และ รัดกระเพาะ ที่ไม่เปลี่ยนแปลงระบบภายในของร่างกาย

อย่างไรก็ตาม การผ่าตัดกระเพาะลดน้ำหนักแบบสลีฟ หรือ การผ่าตัดกระเพาะลดน้ำหนักบายพาส จะมีประสิทธิภาพในการลดน้ำหนักที่ดีกว่า