กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง รักษาหนังตาตกด้วยวิธีไหนดี

กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง (Ptosis) คือภาวะที่เปลือกตาบนตกลงมามากกว่าปกติ เนื่องจากกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่ยกเปลือกตา (levator muscle) ทำงานได้ไม่เต็มที่ อาการนี้อาจเกิดกับตาข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง และพบได้ในทุกช่วงวัย ทั้งเด็ก ผู้ใหญ่ และผู้สูงอายุ

ภาวะนี้ไม่เพียงส่งผลต่อความงามของใบหน้า แต่ยังอาจกระทบการมองเห็นในกรณีที่เปลือกตาตกมากจนบังรูม่านตา ทำให้ผู้ป่วยต้องเงยหน้าหรือยกคางเพื่อมองเห็นชัดขึ้น หากปล่อยไว้โดยไม่รักษา อาจส่งผลต่อบุคลิกภาพ สุขภาพดวงตา และคุณภาพชีวิตโดยรวม

ภาวะกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง (Ptosis) สามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ทั้งจากพันธุกรรม การเสื่อมของกล้ามเนื้อ หรือโรคที่เกี่ยวข้องกับระบบประสาท ซึ่งการเข้าใจสาเหตุที่แท้จริงจะช่วยให้สามารถเลือกแนวทางรักษาได้อย่างถูกต้องและตรงจุด โดยสาเหตุหลักของอาการนี้ ได้แก่

1. กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงแต่กำเนิด (Congenital Ptosis)

เกิดจากความผิดปกติของกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่ยกเปลือกตาตั้งแต่แรกเกิด พบได้ในเด็ก และหากไม่ได้รับการรักษาอาจนำไปสู่ภาวะสายตาแปรปรวน เช่น ตาขี้เกียจหรือตาเข

2. กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงที่เกิดขึ้นภายหลัง (Acquired Ptosis)

พบบ่อยในผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ โดยอาจเกิดจาก

• การเสื่อมของกล้ามเนื้อหรือเส้นเอ็นยึดกล้ามเนื้อ
• การบาดเจ็บบริเวณรอบดวงตา
• การใส่คอนแทคเลนส์เป็นเวลานาน
• การผ่าตัดตาก่อนหน้านี้ที่มีผลกระทบต่อกล้ามเนื้อ

3. กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงจากโรคประจำตัว

• โรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง (Myasthenia Gravis)
• โรคระบบประสาทหรือสมองบางชนิดที่ควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อตา
• โรคเบาหวาน ที่ส่งผลต่อเส้นประสาทรอบดวงตา

4. สาเหตุจากอายุ (Senile Ptosis)

เมื่ออายุมากขึ้น กล้ามเนื้อตาจะเริ่มเสื่อม ทำให้เกิดหนังตาตกและกล้ามเนื้อที่ยกเปลือกตาอ่อนแรงลง ส่งผลให้เปลือกตาไม่สามารถเปิดได้เต็มที่ โดยเฉพาะเวลาตื่นนอนหรือเมื่อรู้สึกเหนื่อยล้า

การรู้ว่า “กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง เกิดจากอะไร” จะช่วยให้คุณตัดสินใจได้เร็วขึ้นว่าจะเลือกแนวทางการรักษาแบบใด และหากคุณไม่แน่ใจว่าตนเองเข้าข่ายประเภทไหน เราขอแนะนำให้เข้ารับการประเมินกับแพทย์เพื่อวางแผนการรักษาที่เหมาะสมที่สุดสำหรับคุณ

อาการของกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง (Ptosis) อาจเริ่มต้นอย่างช้า ๆ จนหลายคนไม่ทันสังเกตว่ามีความผิดปกติ แต่เมื่อปล่อยไว้นาน อาการจะค่อย ๆ รบกวนทั้งการมองเห็นและบุคลิกภาพมากขึ้น อาการที่พบได้บ่อย ได้แก่

1. เปลือกตาตกลงผิดปกติ

ผู้ป่วยจะสังเกตได้ว่าเปลือกตาบนตกลงมามากกว่าปกติ อาจเป็นข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง บางกรณีตกมากจนบดบังรูม่านตาและรบกวนการมองเห็น

2. ต้องเงยหน้าหรือยกคางเพื่อช่วยมอง

ผู้ที่มีเปลือกตาตกมากมักจะต้องเงยหน้า ก้มศีรษะ หรือยกคางเพื่อเพิ่มลานสายตา ซึ่งส่งผลต่อท่าทางการยืนและอาจทำให้เกิดอาการปวดคอหรือปวดหลังร่วมด้วย

3. ปวดตาหรือเมื่อยล้าบริเวณรอบดวงตา

เนื่องจากต้องพยายามเบิ่งตาตลอดเวลา ทำให้กล้ามเนื้อรอบดวงตาทำงานหนัก เกิดอาการเมื่อยล้าหรือปวดศีรษะโดยไม่ทราบสาเหตุ

4. ดวงตาดูไม่เท่ากัน ส่งผลต่อความมั่นใจ

ภาวะเปลือกตาตกทำให้ดวงตาดูไม่สมมาตร ใบหน้าแลดูไม่สดใส ทำให้บุคลิกภาพเปลี่ยนไป โดยเฉพาะในผู้ที่ต้องพบปะผู้คนบ่อย

5. ในเด็ก อาจส่งผลต่อพัฒนาการด้านสายตา

เด็กที่มีภาวะกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงอาจพัฒนาเป็นภาวะสายตาขี้เกียจ (Amblyopia) หรือตาเขได้ หากไม่ได้รับการรักษาตั้งแต่เนิ่น ๆ

อาการเหล่านี้อาจฟังดูไม่รุนแรงในช่วงแรก แต่หากปล่อยไว้นานจะส่งผลต่อทั้งการมองเห็น สุขภาพโดยรวม และความมั่นใจอย่างมาก

สำหรับผู้ที่มีภาวะกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง การรักษาหรือ “การแก้ไข” อาการนี้ไม่ได้มีวิธีเดียวเท่านั้น เพราะแนวทางที่เหมาะสมที่สุดจะขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น สาเหตุของโรค ระดับความรุนแรง อายุ และสภาพร่างกายโดยรวม

1. แก้กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงโดยไม่ต้องผ่าตัด

เหมาะสำหรับผู้ที่มีอาการไม่รุนแรง หรือไม่พร้อมสำหรับการผ่าตัด เช่น

• ใช้แว่นตาพิเศษ (Ptosis Crutch) ที่มีอุปกรณ์ช่วยยกเปลือกตาขึ้น
• Thermage Eye หรือคลื่นความถี่วิทยุ เพื่อยกกระชับบริเวณหนังตาบน
• การฉีดโบท็อกซ์และฟิลเลอร์ เพื่อเสริมลุคสดใส ลดความเหนื่อยล้า โดยเน้นเรื่องความงาม

อย่างไรก็ตาม วิธีเหล่านี้เหมาะสำหรับกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงที่ไม่ได้รบกวนการมองเห็นอย่างรุนแรง

2. การผ่าตัดรักษากล้ามเนื้อตาอ่อนแรง

หากอาการรุนแรงจนส่งผลต่อการมองเห็นหรือบุคลิกภาพ การผ่าตัดคือทางออกที่ได้ผลชัดเจนที่สุด

• ผ่าตัดปรับกล้ามเนื้อ Levator (Levator Resection or Advancement) เพื่อเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อที่ยกเปลือกตา
• Sling Operation ในกรณีที่กล้ามเนื้อตายกไม่ได้ แพทย์จะใช้กล้ามเนื้อหน้าผากมาช่วยพยุงเปลือกตาแทน
• สามารถผสานกับการผ่าตัดตกแต่งผิวหนังส่วนเกินหรือถุงใต้ตาในคราวเดียวกัน เพื่อผลลัพธ์ที่สวยงาม

3. การวางแผนการรักษาร่วมกับแพทย์เฉพาะทาง

การเลือกวิธีที่เหมาะสมที่สุดจะต้องผ่านการประเมินโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เนื่องจากแต่ละคนมีโครงสร้างดวงตาและกล้ามเนื้อตาแตกต่างกัน การวิเคราะห์แบบละเอียดจึงจำเป็น เพื่อให้ผลลัพธ์ออกมาเป็นธรรมชาติและปลอดภัยสูงสุด

หลายคนที่มีอาการเปลือกตาตก หรือสงสัยว่าตัวเองเป็นภาวะ กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง อาจตั้งคำถามว่า “จะปล่อยไว้เฉย ๆ ได้ไหม?” หรือ “อาการนี้จะดีขึ้นเองตามธรรมชาติหรือเปล่า?” คำตอบทางการแพทย์คือ

โดยทั่วไป กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงไม่สามารถหายเองได้ โดยเฉพาะในผู้ใหญ่ หรือผู้ที่มีอาการจากสาเหตุทางกล้ามเนื้อ ระบบประสาท หรืออายุที่มากขึ้น

ทำไมกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงถึงไม่หายเอง?

• กล้ามเนื้อที่ยกเปลือกตานั้น เมื่อเกิดการเสื่อมหรือบาดเจ็บ จะไม่สามารถซ่อมแซมตัวเองได้โดยสมบูรณ์
• หากปล่อยไว้นาน อาจทำให้กล้ามเนื้อเสื่อมมากขึ้น และอาการเปลือกตาตกจะชัดเจนและถาวรมากขึ้น
• ในบางราย อาการเปลือกตาตกอาจนำไปสู่การ “ปรับพฤติกรรมชดเชย” เช่น เงยหน้าหรือยกคาง ส่งผลต่ออิริยาบถโดยรวม และอาจทำให้เกิดอาการปวดคอหรือปวดหลังตามมา

กลุ่มที่ควรรีบพบแพทย์

• ผู้สูงอายุที่มีอาการเปลือกตาตกมากขึ้นเรื่อย ๆ
• เด็กที่มีเปลือกตาตกแต่กำเนิด เพราะอาจกระทบการพัฒนาสายตา
• ผู้ที่มีอาการตกของเปลือกตาเฉียบพลัน หรือมีอาการร่วมอื่น ๆ เช่น มองเห็นภาพซ้อน

หากคุณสงสัยว่าตัวเองอาจมีภาวะกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง เราขอแนะนำให้ พบแพทย์เพื่อประเมินอย่างละเอียด เพราะยิ่งตรวจพบเร็ว ยิ่งวางแผนการรักษาได้ตรงจุด และลดความเสี่ยงในการสูญเสียการมองเห็นหรือผลกระทบต่อบุคลิกภาพในระยะยาว ที่รัตตินันท์ คลินิก เรายินดีให้คำปรึกษาโดยไม่มีค่าใช้จ่าย

คำถามที่พบบ่อย