ปากแห้ง ช่องปากมีน้ำลายน้อย เกิดจากอะไร? มีวิธีแก้อย่างไร?

เรื่องสุขภาพช่องปากนับวันยิ่งทำให้เห็นถึงความผิดปกติที่มากมายจากการที่ช่องปากไม่ได้รับการดูแลจนส่งผลต่อระบบภายใน โดยเฉพาะอาการของริมฝีปากที่แห้ง ลอก และแตกซึ่งอาจมีความเสี่ยงและความรุนแรงให้ต้องคอยระวังอย่างไรก็ตามวันนี้ไปร่วมพาคำตอบและแก้ไขไปพร้อม ๆ กันเลยดีกว่า

ปากแห้ง Xerostomia อาการที่มีภายในช่องปากมีน้ำลายน้อย, ต่อมน้ำลายไม่ผลิตน้ำลายได้ตามปกติ สามารถพบเจอได้ทั่วไปอาจมีสาเหตุมาจากการขาดน้ำ ความเครียดและฮอร์โมน

• สภาพอากาศที่เย็นจัด ทำให้ความชื้นจากริมฝีปากถูกดูดไป
• ความร้อนจากแสงแดด ไม่ว่าจะด้วย  แสงอัลตราไวโอเลต หรือละอองของแสงแดดที่แผดเผาทำให้ขาดความยืดหยุ่นของเนื้อเยื่อบริเวณผิวปาก
• การอยู่ในห้องที่มีเครื่องปรับอากาศ/แอร์ ก็ส่งผลให้ปากแห้ง ลอก และแตกได้จากอุณหภูมิของแอร์ที่เย็นจัด
• การเม้ม/เลียริมฝีปาก อาจทำให้น้ำลายที่อยู่ในช่องปากทำลายผิวของริมฝีปากได้
• มีการดื่มน้ำที่น้อย แน่นอนว่าร่างกายมีส่วนประกอบของน้ำอยู่เป็นส่วนมากแต่ทุกการใช้ชีวิตทุกกิจกรรมน้ำในร่างกายที่มีอยู่ขณะนั้นก็ถูกดึงออกไป ซึ่งเป็นสาเหตุที่ว่าร่างกายมีผลที่ต้องสูญเสียน้ำไปหรือบางครั้งเข้าขั้นขาดน้ำจนเป็นที่มาของอาการปากแห้ง ริมฝีปากแห้ง
• ภูมิแพ้ผิวหนัง อาหารคันจากการอักเสบบริเวณผิวของใบหน้าและข้อพับหรือบริเวณที่มีเนื้อเยื่อบาง ๆ ก็อาจได้รับผลกระทบนี้ไปด้วย
• ฮอร์โมนที่เปลี่ยนไป โดยเฉพาะผู้หญิงที่อาจมีประจำเดือน ตั้งครรภ์ การที่ปากแห้งและน้ำลายน้อยก็มีร่วมด้วยเป็นทุนเดิม ฉะนั้นการน้ำลายน้อยโอกาสการได้รับเชื้อแบคทีเรียก็มีมากและอาจส่งผลต่อการลุกลามให้เชื้อทำลายริมฝีปากภายนอกได้
• ผลิตภัณฑ์ที่ใช้อยู่ ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของความเผ็ด ร้อน หรือเย็นที่บางมุมอาจช่วยเพิ่มความสดชื่นแต่ทั้งนี้ทั้งนั้นก็แอบทำลายผิวหนังได้

การที่มีน้ำลายย้อยอาจมาจากการเลือกรับประทานอาหารบางชนิดและ การทานยาบางชนิด โดยเฉพาะ ยาจิตเวชบางชนิด ยาคลายกล้ามเนื้อ และฮอร์โมนที่ลดลงหรือเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว

อาการจะเจอได้บ่อยเมื่อมีอาการวิตกกังวลของภาวะร่างกายขาดน้ำบางครั้งอาจส่งสัญญาณเตือนด้วยอาการที่แสดงถึงความเจ็บปวด หรือบางรายก็อาจจะไม่แสดง
แต่สำหรับอาการที่แสดง

• คอแห้ง
• ภายในปากมีความเหนียว แห้ง
• ลิ้นแห้ง แดง
• แสบซ่าภายในปาก
• จมูกแห้ง
• เจ็บคอ
• การพูดมีปัญหา
• ลำบากต่อการรับประทานอาหาร

• พยายามจิบน้ำให้บ่อย เพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับช่องปาก
• การเคี้ยวหมากฝรั่งจะช่วยไปกระตุ้นการเพิ่มของน้ำลายให้มากขึ้น
• กัด/อมน้ำแข็งเพื่อเติมความรู้สึกสบายและเย็นให้กับช่องปาก

• คอแห้ง หิวน้ำอย่างหนัก
• เยื่อบุอ่อนอาจถูกทำลายจากการที่เชื้อกระจายหรือลุกลาม
• เริ่มมีกลิ่นปาก

หากคุณรู้สึกว่าร่างกายของคุณมีอาการลักษณะตามที่กล่าวไว้อาจเข้าพบแพทย์เพื่อปรึกษาและขอคำแนะนำที่อาจต้องปรับเปลี่ยนการใช้ชีวิตทั้งการใช้ยาและการเลือกปฏิบัติตัวอย่างไรให้อาการปากแห้งหายขาด เพื่อสุขภาพช่องปากที่ดีและปลอดภัยจากภาวะแทรกซ้อนที่อาจตามมา

Reference: https://www.ada.org/member-center/oral-health-topics/xerostomia