การผ่าตัดลดน้ำหนักเป็นวิธีที่ใช้กับคนที่มีน้ำหนักตัวเยอะมากๆ และคนที่มีโรคประจำตัวบางอย่างซึ่งเข้าสู่ระดับที่รุนแรง อย่างเช่น โรคเบาหวานที่รักษาด้วยวิธีอื่นมาหมดแล้วแต่ยังไม่สำเร็จผล หรือคนนอนกรนที่มีภาวะหยุดหายใจร่วมด้วยจนส่งผลกระทบในทางที่ไม่ดีต่อร่างกาย เป็นต้น
การผ่าตัดเพื่อลดน้ำหนักนี้เป็นการปรับเปลี่ยนส่วนของกระเพาะอาหารและลำไส้ ต้องมีการเตรียมตัวที่ดีก่อนการผ่าตัดเสมอ และเมื่อกระบวนการผ่าตัดผ่านพ้นไปแล้ว ขนาดของกระเพาะที่เปลี่ยนไป ก็เป็นปัจจัยที่เราจะต้องดูแลเรื่องของอาหารหลังการ ผ่าตัดลดน้ำหนักให้เหมาะสมด้วย
การลดน้ำหนักด้วยการผ่าตัดกระเพาะอาหาร จะได้ผลดีเต็มประสิทธิภาพ หรือไม่ นอกจากความเชี่ยวชาญของแพทย์ผู้ทำการรักษาแล้ว ยังเป็นผลมาจากการดูแลตัวเองหลังการผ่าตัดของผู้เข้ารับการรักษาด้วย
มีหลายกรณีที่ต้องกลับมาพบแพทย์ก่อนกำหนดเพราะมีความผิดปกติเกิดขึ้นกับร่างกาย ซึ่งส่วนมากมักเป็นปัญหาอันเนื่องมาจาการเลือกทานอาหารแทบทั้งสิ้น ยิ่งในช่วง 2 สัปดาห์แรกที่แผลผ่าตัดในกระเพาะอาหารยังไม่ปิดสนิทดีก็ยิ่งต้องให้ความสำคัญกับการเลือกทานอาหารเป็นพิเศษ ต่อไปนี้คือคำแนะนำ
6 ข้อที่ผู้ผ่าตัดกระเพาะอาหารควรปฏิบัติอย่างเคร่งครัด
1. ทานโปรตีนให้เพียงพอ
โปรตีนเป็นสารอาหารที่สำคัญต่อการซ่อมแซมร่างกาย อย่างที่เรารู้กันว่าเมื่อป่วยก็ต้องทานโปรตีนให้มากหน่อย ในกรณีนี้ก็เช่นกันต้องทานโปรตีนให้เพียงพอต่อความต้องการ
แต่ในเมื่อกระเพาะอาหารมีขนาดเล็กลงแล้วก็จะไม่สามารถทานได้ในปริมาณมากนัก จึงต้องทานอาหารประเภทโปรตีนก่อนเป็นอันดับแรกเสมอปริมาณที่แนะนำ คือ 10-15 ช้อนโต๊ะ
2. งดของมันของทอด
อย่างแรกเลย คือ ของมันของทอดนั้นเป็นอุปสรรคต่อการลดน้ำหนัก ต่อให้ผ่าตัดกระเพาะมาแล้วน้ำหนักก็จะไม่ค่อยลดลงอย่างที่ควรจะเป็น แถมยังทำให้เกิดนิ่วและปัสสาวะเป็นเลือดได้ด้วย
3. ลดความเร็วในการทาน
ยิ่งอาหารที่ลงสู่กระเพาะมีชิ้นใหญ่เท่าไร กระเพาะก็ยิ่งต้องทำงานหนักมากขึ้น ดังนั้นจึงต้องเคี้ยวให้ละเอียดทุกครั้ง อย่างน้อย 30 ครั้งก่อนกลืน และหยุดทานทันทีเมื่อรู้สึกว่าตึงๆ บริเวณลิ้นปี่
4. ดื่มน้ำให้เพียงพอ
น้ำเป็นส่วนสำคัญของร่างกาย แต่เมื่อกระเพาะมีขนาดเล็กลง การจะดื่มน้ำรวดเดียวในปริมาณมากจึงไม่สามารถทำได้ ถึงอย่างนั้นร่างกายเราก็ยังต้องการน้ำในปริมาณเท่าเดิมอยู่ดี ให้ใช้วิธีค่อยๆ จิบน้ำทีละน้อย จิบไปเรื่อยๆ ตลอดทั้งวันรวมแล้วให้ได้สักประมาณ 6 แก้วต่อวัน และระวังการดื่มน้ำทั้งก่อนและหลังอาหารด้วย
5. เติมผักผลไม้
เมื่อทานโปรตีนจนเต็มที่แล้วแต่ยังไม่รู้สึกอิ่ม ให้เพิ่มเติมด้วยผักและผลไม้ นอกจากมีวิตามินแล้วยังส่งเสริมระบบขับถ่ายด้วย
6. หลีกเลี่ยงแป้ง
แป้งเป็นอาหารประเภทหนึ่งที่จะเปลี่ยนรูปไปเป็นน้ำตาลในที่สุด ซึ่งน้ำตาลนั้นเป็นเหมือนอาหารต้องห้ามในช่วงแรกนี้ หากทานน้ำตาลมากไปจะเกิดอาการวูบ หน้ามืดเป็นลมได้
ทั้งหมดนี้คือแนวทางในการเลือกทานอาหารของผู้ที่รับการรักษาด้วยการ ผ่าตัดกระเพาะลดน้ำหนัก เป็นสิ่งที่ไม่ควรละเลยหากไม่อยากพบกับอาการไม่พึงประสงค์ต่างๆ ที่จะเกิดขึ้น นอกจากนี้ในช่วง 2 สัปดาห์แรกจะต้องเป็นอาหารเหลวไปก่อนจนกว่าจะเข้าสัปดาห์ที่ 3
ถึงจะค่อยๆ เปลี่ยนเป็นอาหารที่แข็งขึ้นได้ สุดท้ายงดดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ทุกชนิด เพราะกระเพาะจะดูดซึมเร็วขึ้นกลายเป็นพิษจากแอลกอฮอล์ได้ แม้แต่น้ำอัดลมที่ไร้น้ำตาลก็ต้องงดไว้ก่อนเช่นเดียวกัน
กลับสู่สารบัญบทความที่เกี่ยวข้อง
อาหารหลังการผ่าตัดลดน้ำหนัก
อาหารหลังการผ่าตัดลดน้ำหนักจะแบ่งออกเป็น 3 เฟส
อาหารหลังการผ่าตัดลดน้ำหนัก เฟสที่ 1 :
ช่วงเวลาของอาหารเหลว อาหารเหลวที่ว่านี้ไม่ได้หมายถึงอาหารที่มีน้ำในลักษณะของต้มจืดหรือของที่คล้ายกัน แต่หมายถึง อาหารที่สามารถดูดได้ด้วยหลอด เช่น น้ำเปล่า นมถั่วเหลือง ซุป เป็นต้น
อาหารที่เหมาะมากๆ ก็จะเป็นโปรตีนเชค เนื่องจากเป็นอาหารเหลวที่มีประโยชน์มาก เหตุผลที่ต้องทานอาหารเหลวในช่วงแรกนี้ก็เพราะว่าแผลจากการผ่าตัดลดน้ำหนักในกระเพาะยังไม่หายดี เราจึงต้องเลี่ยงการทานอาหารที่ทำให้กระเพาะต้องทำงานเอาไว้ก่อน
เฟสของอาหารเหลวจะกินเวลาประมาณ 2 สัปดาห์ ในช่วงนี้ผู้ป่วยอาจมีอาการอ่อนเพลีย เป็นเรื่องปกติ จึงควรนอนพักผ่อนอย่างเต็มที่
กลับสู่สารบัญ
อาหารหลังการผ่าตัดลดน้ำหนัก เฟสที่ 2 :
เป็นช่วงของอาหารประเภทอ่อนนุ่ม กลุ่มนี้ก็จะเป็นพวกไข่ตุ๋นโจ๊กปลานึ่งเป็นต้นช่วงนี้อาการบาดเจ็บจากแผลผ่าตัดลดน้ำหนัก ที่หน้าท้องก็จะเบาบางลงไปมากแล้ว พร้อมๆ กับแผลในกระเพาะอาหารที่ดีขึ้นมาก เราจึงเพิ่มเนื้อสัมผัสของอาหารให้มากขึ้นได้ เพื่อเตรียมความพร้อมในการรับอาหารแข็งให้กับกระเพาะอาหารไปในตัว
ช่วงนี้จะใช้เวลาสักประมาณ 1 สัปดาห์ และเป็นช่วงที่ผู้ป่วยจำนวนไม่น้อยเริ่มอยากทานอาหารที่เคยชินแล้วแต่ก็ต้องอดทนเอาไว้ก่อน ลองหาอาหารอ่อนนุ่มที่ชื่นชอบหรือมีรสชาติถูกปากมาทาน ก็จะช่วยลดความอยากอาหารประเภทอื่นลงได้
กลับสู่สารบัญ
อาหารหลังการผ่าตัดลดน้ำหนัก เฟสที่ 3 :
เฟสของอาหารแข็ง หรือ อาหารทั่วไปที่เราทานตามปกติเพียง แต่ว่าจะต้องปรับพฤติกรรมการทานเล็กน้อยจากเดิม ที่ทานได้ไม่อั้นจนกว่าจะหมดทุกจานก็ไม่สามารถทำได้อีกแล้ว เพราะการผ่าตัดลดน้ำหนักทำให้ขนาดของกระเพาะอาหารเล็กลงและส่งผลให้รู้สึกอิ่มได้เร็ว เหมือนกับถุงใบเล็กๆ ที่ใส่ของได้ไม่มากนั่นเอง
ดังนั้น เมื่อจะเริ่มทานอาหารจานไหนก็ต้องเลือกทานสิ่งที่มีประโยชน์มากที่สุดก่อน ไล่จากอาหารประเภทโปรตีน ตามด้วยผักผลไม้ เพื่อให้ร่างกายได้รับสารอาหารที่สำคัญครบถ้วน
หากรีบทานหรือทานมากเกินไปก็จะเกิดอาการคลื่นไส้ได้ แรกๆ คงไม่เคยชินนัก แต่ไม่นานก็จะรู้สึกเป็นปกติได้เอง
ความรู้เรื่องสารอาหารและวิตามิน ที่ควรทานหลังผ่าตัดกระเพาะลดน้ำหนัก
อ่านบทความเชิงลึก เพิ่มเติม